రామాయణ కథా యాత్రలో నిన్నటి రోజు, మనం ధర్మసూక్ష్మంతో కూడిన ఒక క్లిష్టమైన ఘట్టాన్ని చూశాం. శ్రీరాముడు తన మిత్రుడైన సుగ్రీవునికి ఇచ్చిన మాట ప్రకారం వాలిని సంహరించడం, సుగ్రీవునికి కిష్కింధా రాజ్యానికి పట్టాభిషేకం చేయడం జరిగింది. రాముడు తన కర్తవ్యాన్ని నెరవేర్చాడు, ఇప్పుడు సుగ్రీవుడు తన ప్రతిజ్ఞను నిలబెట్టుకోవలసిన సమయం ఆసన్నమైంది. వర్షాకాలం ముగిసే వరకు వేచి ఉండమని రాముడు చెప్పడంతో, రామలక్ష్మణులు కిష్కింధకు సమీపంలోని ప్రస్రవణ గిరిపై ఒక గుహలో నివాసం ఏర్పరచుకున్నారు.
నేటి కథ, సీతాన్వేషణ అనే మహా కార్యానికి శ్రీకారం చుట్టే ఘట్టం. వర్షాకాలం యొక్క నాలుగు నెలలు గడిచినా సుగ్రీవుడు రాకపోవడంతో ఏం జరిగింది? వాగ్దానం మరచిన మిత్రునిపై లక్ష్మణుడు ఎలా ఆగ్రహించాడు? ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద అన్వేషణకు వానర సైన్యం ఎలా సిద్ధమైంది? మరియు ఈ మహా యజ్ఞంలో హనుమంతునికి శ్రీరాముడు అప్పగించిన ప్రత్యేక బాధ్యత ఏమిటి? అనే ఉత్కంఠభరితమైన విషయాలను తెలుసుకుందాం. ఈ రోజు కథ, నిరాశ నుండి ఆశ వైపు, నిరీక్షణ నుండి కార్యాచరణ వైపు రామాయణాన్ని నడిపిస్తుంది.
వర్షాకాలం, శ్రీరాముని విరహవేదన
ప్రస్రవణ గిరిపై నివసిస్తున్న రామలక్ష్మణులకు వర్షాకాలం గడపడం చాలా కష్టంగా మారింది. ఆకాశం నల్లని మేఘాలతో కమ్ముకుని, ఎడతెరిపి లేకుండా వర్షం కురుస్తోంది. కొండలపై నుండి జలపాతాలు హోరెత్తుతున్నాయి. ప్రకృతి అంతా పచ్చదనంతో నిండిపోయి, చూడటానికి ఎంతో అందంగా ఉంది. కానీ, ఈ అందమైన వాతావరణం శ్రీరామునిలో సీతపై ఉన్న విరహవేదనను మరింత పెంచింది. మేఘాల గర్జన విన్నప్పుడు, నెమళ్ల నృత్యాలు చూసినప్పుడు, పువ్వుల పరిమళం ఆస్వాదించినప్పుడు, ప్రతీ క్షణం ఆయనకు సీత గుర్తుకువచ్చి దుఃఖంలో మునిగిపోయేవాడు.
సీత లేని వెలితి
"లక్ష్మణా! చూశావా! ఈ ప్రకృతి ఎంత అందంగా ఉందో! ఇలాంటి సమయంలో సీత నా పక్కన ఉంటే ఎంత బాగుండేది. ఆమె ఈ వర్షాన్ని, ఈ పచ్చదనాన్ని చూసి ఎంతగా సంతోషించేదో కదా! రావణుడు ఆమెను ఎక్కడ బంధించాడో, ఆమె ఎలాంటి కష్టాలు పడుతోందో తలచుకుంటే నా గుండె తరుక్కుపోతోంది," అని రాముడు తన ఆవేదనను తమ్మునితో పంచుకునేవాడు. లక్ష్మణుడు తన అన్నను ఓదారుస్తూ, ధైర్యం చెబుతూ, ఆ నాలుగు నెలలు గడిపాడు. వర్షాకాలం నెమ్మదిగా ముగిసి, శరత్కాలం ప్రారంభమైంది. ఆకాశం నిర్మలంగా మారింది. సీతాన్వేషణకు అనుకూలమైన సమయం వచ్చింది. కానీ, సుగ్రీవుని నుండి ఎలాంటి పిలుపూ రాలేదు.
సుగ్రీవుని విలాసం, లక్ష్మణుని ఆగ్రహం
కిష్కింధలో, సుగ్రీవుడు చాలా కాలం తర్వాత తిరిగి పొందిన రాజ్య సుఖాలలో, భార్య రుమతో ఆనందంగా మునిగిపోయాడు. మద్యపానం, విలాసవంతమైన జీవితానికి అలవాటుపడి, శ్రీరామునికి ఇచ్చిన మాటను పూర్తిగా మరిచిపోయాడు. వర్షాకాలం ముగిసినా, సీతాన్వేషణకు సైన్యాన్ని సమీకరించాలనే ఆలోచనే అతనికి రాలేదు. ఈ విషయాన్ని గమనించిన అతని మంత్రి, హనుమంతుడు, సుగ్రీవుని వద్దకు వెళ్లి, "రాజా! మీరు శ్రీరామునికి ఇచ్చిన వాగ్దానాన్ని మరవద్దు. ఆయన వలనే మనం ఈ రోజు ఈ సుఖాలను అనుభవిస్తున్నాం. ఆయన కార్యం మన కార్యం. వెంటనే సీతాన్వేషణను ప్రారంభించాలి," అని సున్నితంగా గుర్తుచేశాడు. హనుమంతుని మాటలతో సుగ్రీవునికి తన తప్పు తెలిసివచ్చింది. వెంటనే తన సేనాధిపతి నీలుడిని పిలిచి, ప్రపంచంలోని వానరులందరినీ పదిహేను రోజుల్లో కిష్కింధకు రప్పించమని ఆజ్ఞాపించాడు.
కిష్కింధకు చేరిన లక్ష్మణుని రౌద్రం
ఇంతలో, ప్రస్రవణ గిరిపై ఉన్న శ్రీరాముడు, సుగ్రీవుని ఆలస్యాన్ని చూసి సహనం కోల్పోయాడు. "లక్ష్మణా! సుగ్రీవుడు కృతఘ్నుడిలా ప్రవర్తిస్తున్నాడు. మనం చేసిన సహాయాన్ని మరిచి, సుఖాలలో మునిగిపోయాడు. నీవు వెంటనే కిష్కింధకు వెళ్లి, వాలి వెళ్ళిన దారి ఇంకా మూసుకుపోలేదని వాడికి గుర్తుచేసి రా!" అని ఆగ్రహంగా పలికాడు. అన్నగారి ఆజ్ఞతో, లక్ష్మణుడు ప్రళయకాల రుద్రుడిలా కిష్కింధకు బయలుదేరాడు. ఆయన కోపానికి దారిలోని చెట్లు, రాళ్లు కంపిస్తున్నాయి. కిష్కింధ ద్వారం వద్దకు వచ్చి, వింటినారిని మోగించగా, ఆ శబ్దానికి వానరులందరూ భయంతో వణికిపోయారు. లక్ష్మణుని ఆగ్రహాన్ని చూసి, యువరాజు అంగదుడు భయంతో సుగ్రీవునికి ఈ వార్తను చేరవేశాడు.
తార దౌత్యం, సుగ్రీవుని పశ్చాత్తాపం
లక్ష్మణుని ఆగ్రహం గురించి తెలిసిన సుగ్రీవుడు, భయంతో ఏం చేయాలో పాలుపోక తడబడ్డాడు. ఆ సమయంలో, వాలి భార్య, వివేకవంతురాలైన తార ముందుకు వచ్చింది. "రాజా! మీరు భయపడకండి. లక్ష్మణుడు ధర్మాత్ముడు. ఆయన కోపానికి కారణం మనం చేసిన ఆలస్యమే. నేను వెళ్లి ఆయనను శాంతింపజేస్తాను," అని చెప్పి, కొందరు వానర స్త్రీలతో కలిసి లక్ష్మణుని వద్దకు వెళ్లింది. ఆమె లక్ష్మణునికి నమస్కరించి, "ఓ రాజకుమారా! మీ ఆగ్రహంలో న్యాయం ఉంది. సుగ్రీవుడు సుఖాలలో మునిగి, తన కర్తవ్యాన్ని కొంత ఆలస్యం చేసిన మాట వాస్తవమే. కానీ, ఆయన కృతఘ్నుడు కాదు. ఇప్పటికే ప్రపంచ నలుమూలల నుండి కోట్లాది వానర వీరులను రప్పించాడు. దయచేసి శాంతించి, లోపలికి రండి," అని ఎంతో వినయంగా, చాకచక్యంగా మాట్లాడింది.
సుగ్రీవుని క్షమాపణ, సైన్య సమీకరణ
తార మాటలతో లక్ష్మణుని కోపం కొంత చల్లారింది. సుగ్రీవుడు కూడా ముందుకు వచ్చి, లక్ష్మణుని పాదాలపై పడి, తన తప్పును మన్నించమని వేడుకున్నాడు. లక్ష్మణుడు అతడిని క్షమించి, రాముని వద్దకు తీసుకువెళ్ళాడు. సుగ్రీవుడు శ్రీరామునికి నమస్కరించి, "ప్రభూ! నన్ను క్షమించండి. నా ఆలస్యానికి నేను సిగ్గుపడుతున్నాను. ఇదిగో, మీ కార్యం కోసం హిమాలయాలు, వింధ్య పర్వతాలు, తూర్పు, పశ్చిమ సముద్రాల నుండి వచ్చిన కోట్లాది మంది వానర, భల్లూక వీరులు సిద్ధంగా ఉన్నారు. మీ ఆజ్ఞ కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు," అని చెప్పి, సమీకరించిన సైన్యాన్ని చూపించాడు. ఆ వానర సముద్రాన్ని చూసి రాముడు సంతోషించాడు.
సీతాన్వేషణకు వానర సైన్యం, హనుమంతుని నియామకం
సుగ్రీవుడు వెంటనే తన సైన్యాన్ని నాలుగు భాగాలుగా విభజించాడు. తూర్పు దిక్కుకు వినతుడు అనే వానర వీరుని నాయకత్వంలో ఒక బృందాన్ని, పశ్చిమ దిక్కుకు తన మామ అయిన సుషేణుని నాయకత్వంలో మరో బృందాన్ని, ఉత్తర దిక్కుకు శతబలి నాయకత్వంలో ఇంకో బృందాన్ని పంపాడు. వారికి ఒక నెల రోజుల గడువు ఇచ్చి, ఆ లోపు సీత జాడను కనుగొనలేకపోతే, తిరిగి వచ్చిన వారికి మరణశిక్ష తప్పదని హెచ్చరించాడు.
దక్షిణ దిశగా అన్వేషణ, శ్రీరాముని అంగుళీయకం
దక్షిణ దిశగా వెళ్ళే బృందానికి యువరాజైన అంగదుడిని నాయకుడిగా నియమించాడు. ఆ బృందంలో జాంబవంతుడు, నీలుడు, మరియు హనుమంతుడు వంటి మహావీరులను చేర్చాడు. సుగ్రీవుడు హనుమంతుని పిలిచి, "హనుమా! ఈ కార్యం నెరవేర్చగల సమర్థత నీకే ఉంది. నీ బలం, బుద్ధి, పరాక్రమాలపై నాకు పూర్తి నమ్మకం ఉంది," అని చెప్పాడు. అప్పుడు శ్రీరాముడు కూడా హనుమంతుని ప్రత్యేకంగా పిలిచి, తన చేతి ఉంగరాన్ని (అంగుళీయకం) తీసి ఇచ్చాడు. "హనుమా! సీత నిన్ను చూసినప్పుడు, నువ్వు నా దూతవని నమ్మడానికి ఇది నా గుర్తు. ఆమెతో నా క్షేమ సమాచారాన్ని చెప్పి, ఆమె ఆనవాళ్లను తీసుకురా. సీత ఎలా ఉంటుందో, ఆమె గుణగణాల గురించి కూడా వివరించి చెప్పాడు. ఈ కార్యం యొక్క పూర్తి బాధ్యత నీదే," అని తన పూర్తి నమ్మకాన్ని హనుమంతునిపై ఉంచాడు. హనుమంతుడు ఆ ఉంగరాన్ని భక్తితో స్వీకరించి, రాముని పాదాలకు నమస్కరించాడు.
ముగింపు
సుగ్రీవుని ఆలస్యం, లక్ష్మణుని ఆగ్రహంతో మొదలైన ఈ రోజు కథ, చివరకు ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద అన్వేషణకు నాంది పలకడంతో ముగిసింది. కోట్లాది మంది వానర వీరులు, సీతాదేవిని వెతకడానికి నాలుగు దిక్కులకు బయలుదేరారు. అందరి కళ్లు, ఆశలు దక్షిణ దిశగా వెళ్ళిన హనుమంతునిపైనే ఉన్నాయి. శ్రీరాముడు తన ఉంగరాన్ని హనుమంతునికి ఇవ్వడం, కేవలం ఒక గుర్తును ఇవ్వడం కాదు, తన ఆత్మను, తన ఆశను, తన నమ్మకాన్ని ఆయనకు అప్పగించడం. ఈ మహా కార్యాన్ని హనుమంతుడు ఎలా సాధించాడు?
రేపటి కథ నుండి, రామాయణంలో అత్యంత సుందరమైన, అద్భుతమైన "సుందరకాండ" ప్రారంభమవుతుంది. దక్షిణ దిశగా వెళ్ళిన వానర బృందం ఎలాంటి సవాళ్లను ఎదుర్కొంది? హనుమంతుడు సముద్రాన్ని ఎలా దాటాడు? అనే ఉత్కంఠభరితమైన విషయాలను తెలుసుకుందాం. ఈ కథపై మీ అభిప్రాయాలను పంచుకోండి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. వర్షాకాలంలో రాముడు ఎందుకు సుగ్రీవునిపై ఆగ్రహించాడు?
వర్షాకాలం ముగిసినా, సుగ్రీవుడు రాజ్య సుఖాలలో మునిగిపోయి, సీతాన్వేషణను ప్రారంభిస్తానని ఇచ్చిన మాటను మరిచిపోయాడు. ఈ ఆలస్యం వల్లే రాముడు ఆగ్రహించాడు.
2. లక్ష్మణుని కోపాన్ని ఎవరు శాంతింపజేశారు?
వాలి భార్య, వివేకవంతురాలైన తార, తన దౌత్యంతో, వినయపూర్వకమైన మాటలతో లక్ష్మణుని కోపాన్ని శాంతింపజేసింది.
3. సుగ్రీవుడు సీతాన్వేషణకు సైన్యాన్ని ఎలా సమీకరించాడు?
సుగ్రీవుడు తన సేనాధిపతి నీలుని ద్వారా, ప్రపంచ నలుమూలల ఉన్న వానర, భల్లూక వీరులందరికీ సందేశం పంపి, వారిని కిష్కింధకు రప్పించి, సైన్యాన్ని సమీకరించాడు.
4. శ్రీరాముడు తన ఉంగరాన్ని హనుమంతునికి ఎందుకు ఇచ్చాడు?
హనుమంతుడు సీతను కలిసినప్పుడు, తాను శ్రీరాముని దూతనని ఆమె నమ్మడానికి, గుర్తుగా (ఆనవాలుగా) శ్రీరాముడు తన ఉంగరాన్ని హనుమంతునికి ఇచ్చాడు.
5. దక్షిణ దిశగా వెళ్ళిన బృందానికి నాయకుడు ఎవరు?
దక్షిణ దిశగా వెళ్ళిన బృందానికి వాలి కుమారుడైన అంగదుడు నాయకుడు. కానీ ఆ బృందంలో అత్యంత ముఖ్యమైన వారు జాంబవంతుడు మరియు హనుమంతుడు.
