మీ శరీరం ఇచ్చే సంకేతాలను వింటున్నారా?
ఆధునిక జీవనశైలి మనకు ఎన్నో సౌకర్యాలను ఇచ్చింది, కానీ వాటితో పాటే మరెన్నో ఆరోగ్య సమస్యలను కూడా తెచ్చిపెట్టింది. వాటిలో పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ (Colon Cancer) ఒకటి. జీర్ణవ్యవస్థకు సంబంధించిన ఈ వ్యాధి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యంత సాధారణ క్యాన్సర్లలో ఒకటిగా మారింది. అత్యంత ఆందోళన కలిగించే విషయం ఏమిటంటే, చాలా సందర్భాలలో దీనిని చివరి దశలో గుర్తిస్తున్నారు. దీనికి ప్రధాన కారణం, పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ యొక్క తొలిదశ లక్షణాలు చాలా సాధారణమైనవిగా ఉండటం. గ్యాస్, అజీర్తి, మలబద్ధకం వంటి మామూలు సమస్యలే కదా అని చాలామంది వాటిని నిర్లక్ష్యం చేస్తారు. కానీ, ఈ చిన్న లక్షణాలే పెను ప్రమాదానికి సంకేతాలు కావచ్చు. మీ శరీరం ఇచ్చే హెచ్చరికలను సకాలంలో గుర్తించి, సరైన చర్యలు తీసుకుంటే, ఈ మహమ్మారిని జయించడం చాలా సులభం. ఈ కథనంలో, మనం తరచుగా నిర్లక్ష్యం చేసే పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ యొక్క ఐదు ముఖ్య లక్షణాల గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
పెద్దప్రేగు (కోలన్) క్యాన్సర్ అంటే ఏమిటి?
మన జీర్ణవ్యవస్థలో పెద్దప్రేగు ఒక ముఖ్యమైన భాగం. మనం తిన్న ఆహారం నుండి నీటిని, పోషకాలను గ్రహించి, మిగిలిన వ్యర్థ పదార్థాలను మలంగా మార్చి బయటకు పంపే పనిని ఇది చేస్తుంది. ఈ పెద్దప్రేగు లోపలి గోడలలో కణాలు అసాధారణంగా, అదుపు లేకుండా పెరగడాన్నే పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ అంటారు. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం, ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా పురుషులలో మూడవ అత్యంత సాధారణ క్యాన్సర్ మరియు మహిళలలో రెండవది. సాధారణంగా, ఈ క్యాన్సర్ 'పాలిప్స్' (Polyps) అని పిలువబడే చిన్న కణితుల నుండి ప్రారంభమవుతుంది. కాలక్రమేణా, ఈ పాలిప్స్‌లో కొన్ని క్యాన్సర్‌గా మారవచ్చు. అందుకే, లక్షణాలను ముందుగానే గుర్తించి, స్క్రీనింగ్ పరీక్షలు చేయించుకోవడం ద్వారా క్యాన్సర్‌ను ప్రారంభ దశలోనే పట్టుకోవచ్చు. అమెరికన్ క్యాన్సర్ సొసైటీ (American Cancer Society) ప్రకారం, ప్రారంభ దశలో గుర్తించినప్పుడు పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్ నుండి కోలుకునే వారి సంఖ్య 90% కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది.
తరచుగా నిర్లక్ష్యం చేసే 5 ముఖ్య లక్షణాలు
కింద పేర్కొన్న లక్షణాలు ఇతర సాధారణ ఆరోగ్య సమస్యల వల్ల కూడా రావచ్చు. కానీ, ఇవి కొన్ని వారాల పాటు నిరంతరంగా కొనసాగితే, ఏమాత్రం ఆలస్యం చేయకుండా వైద్యుడిని సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం.
1. మీ మలవిసర్జన అలవాట్లలో మార్పులు
ఇది అత్యంత సాధారణమైన మరియు ఎక్కువగా నిర్లక్ష్యం చేయబడే లక్షణం. చాలామంది దీనిని తమ ఆహారంలో మార్పులు, ప్రయాణాలు లేదా ఒత్తిడి కారణంగా వచ్చిన తాత్కాలిక సమస్యగా భావిస్తారు.
- నిరంతర విరేచనాలు (Diarrhea): ఎటువంటి స్పష్టమైన కారణం లేకుండా వారాల తరబడి విరేచనాలు కావడం.
- మలబద్ధకం (Constipation): గతంలో ఎప్పుడూ లేనంతగా మలవిసర్జన కష్టంగా మారడం.
- మలం పరిమాణంలో మార్పు: మలం సన్నగా, పెన్సిల్ లాగా రావడం.
- అసంపూర్ణ భావన: మలవిసర్జన చేసిన తర్వాత కూడా, ఇంకా పూర్తిగా కాలేదనే భావన కలగడం. ఈ మార్పులు రెండు వారాలకు మించి కొనసాగితే, అది పెద్దప్రేగులో ఏదో అడ్డంకికి లేదా కణితికి సంకేతం కావచ్చు.
2. మలంలో రక్తం కనిపించడం
మలంలో రక్తం కనిపించడం అనేది ఎప్పుడూ అసాధారణమే. దీనిని ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. చాలామంది దీనిని పైల్స్ (Hemorrhoids/అర్శమొలలు) లేదా ఫిషర్స్ సమస్యగా పొరబడతారు. అయితే, ఈ రెండింటికీ, క్యాన్సర్‌కీ మధ్య తేడాను వైద్యులు మాత్రమే నిర్ధారించగలరు.
- రక్తం రంగు: మలంలో రక్తం ముదురు ఎరుపు (maroon) లేదా నల్లగా తారులా కనిపించవచ్చు. ఇది పెద్దప్రేగు పైభాగంలో రక్తస్రావానికి సంకేతం. ఒకవేళ రక్తం ప్రకాశవంతమైన ఎరుపు రంగులో ఉంటే, అది పెద్దప్రేగు కింది భాగం లేదా పురీషనాళం (rectum) నుండి వస్తున్నట్లు సూచిస్తుంది.
- WebMD వంటి ప్రముఖ ఆరోగ్య వెబ్‌సైట్‌లు కూడా మలంలో ఎలాంటి రంగు రక్తం కనిపించినా వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించాలని నొక్కి చెబుతున్నాయి.
3. వివరించలేని కడుపు నొప్పి లేదా అసౌకర్యం
మనలో చాలామందికి కడుపు నొప్పి, గ్యాస్, కడుపు ఉబ్బరం వంటివి సాధారణమే, ముఖ్యంగా మసాలాలు ఎక్కువగా ఉండే మన తెలుగు ఆహారపు అలవాట్ల వల్ల. అందుకే ఈ లక్షణాన్ని తేలికగా తీసుకుంటాము. అయితే, పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌లో కనిపించే నొప్పి భిన్నంగా ఉంటుంది.
- నొప్పి స్వభావం: ఈ నొప్పి వస్తూ పోతూ ఉండవచ్చు లేదా నిరంతరంగా ఒకేచోట మొద్దుబారినట్లుగా (dull ache) ఉండవచ్చు.
- గ్యాస్ మరియు తిమ్మిరి: తగ్గని గ్యాస్ నొప్పి, కడుపులో తిమ్మిరి (cramps) లేదా కడుపు నిండుగా ఉన్నట్లు అనిపించడం వంటివి కూడా క్యాన్సర్ లక్షణాలు కావచ్చు. సాధారణ మందులతో తగ్గకుండా, ఈ రకమైన నొప్పి లేదా అసౌకర్యం కొన్ని వారాల పాటు కొనసాగితే, అది లోపల పెరుగుతున్న కణితి వల్ల కావచ్చు.
4. కారణం లేకుండా బరువు తగ్గడం
ఎటువంటి ప్రయత్నం లేకుండా, అంటే మీ ఆహారపు అలవాట్లలో గానీ, వ్యాయామంలో గానీ మార్పులు చేయకుండానే మీరు బరువు తగ్గుతున్నట్లయితే, అది ప్రమాద ఘంటిక. క్యాన్సర్ కణాలు చాలా వేగంగా పెరుగుతాయి మరియు వాటికి చాలా శక్తి అవసరం. అవి శరీరం యొక్క పోషకాలను, కేలరీలను ఎక్కువగా వాడేసుకుంటాయి. దీనివల్ల, మీరు మామూలుగా తింటున్నా కూడా బరువు తగ్గిపోతారు. ఆరు నెలల వ్యవధిలో మీ శరీర బరువులో 5% కంటే ఎక్కువ ఎటువంటి కారణం లేకుండా తగ్గితే, అది అనేక రకాల క్యాన్సర్లకు, ముఖ్యంగా పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌కు ఒక ముఖ్యమైన సంకేతం.
5. తీవ్రమైన బలహీనత మరియు నీరసం
పని ఒత్తిడి వల్ల లేదా సరిగ్గా నిద్రపోకపోవడం వల్ల వచ్చే సాధారణ అలసట వేరు. క్యాన్సర్ సంబంధిత నీరసం (Fatigue) వేరు. ఇది ఎంత విశ్రాంతి తీసుకున్నా తగ్గని తీవ్రమైన బలహీనత.
- రక్తహీనత (Anemia): పెద్దప్రేగులోని కణితి నుండి నెమ్మదిగా, దీర్ఘకాలికంగా రక్తస్రావం జరగడం వల్ల శరీరంలో ఐరన్ లోపించి, రక్తహీనత ఏర్పడుతుంది.
- శక్తి లేకపోవడం: రక్తంలో ఆక్సిజన్‌ను మోసుకెళ్లే ఎర్ర రక్త కణాలు తగ్గడం వల్ల, శరీరంలోని అవయవాలకు తగినంత శక్తి అందదు. దీని ఫలితంగా శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది, ఏ పని చేయాలన్నా ఓపిక లేకపోవడం, తీవ్రమైన నీరసం కలుగుతాయి. ఈ లక్షణాన్ని అస్సలు నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు.
ఎప్పుడు వైద్యుడిని సంప్రదించాలి మరియు నిర్ధారణ పరీక్షలు
పైన పేర్కొన్న ఐదు లక్షణాలలో ఏవైనా రెండు వారాలకు మించి కొనసాగితే, వెంటనే గ్యాస్ట్రోఎంటరాలజిస్ట్ (Gastroenterologist) లేదా జనరల్ ఫిజిషియన్‌ను సంప్రదించాలి. వైద్యులు మీ లక్షణాలను పరిశీలించి, కొన్ని పరీక్షలను సిఫార్సు చేయవచ్చు. వాటిలో ముఖ్యమైనది 'కొలొనోస్కోపీ' (Colonoscopy). ఈ పరీక్షలో, ఒక చిన్న కెమెరా ఉన్న ట్యూబ్‌ను పురీషనాళం ద్వారా పెద్దప్రేగులోకి పంపి, లోపల ఏవైనా పాలిప్స్ లేదా అసాధారణ పెరుగుదలలు ఉన్నాయేమో పరిశీలిస్తారు. ఇది కొంచెం అసౌకర్యంగా అనిపించినా, పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌ను ఖచ్చితంగా నిర్ధారించడానికి మరియు నివారించడానికి ఇది ఒక బంగారు ప్రమాణం లాంటిది.
ముగింపు
పెద్దప్రేగు క్యాన్సర్‌పై యుద్ధంలో మన అతిపెద్ద ఆయుధం 'అవగాహన'. వ్యాధి ముదిరిన తర్వాత బాధపడే బదులు, శరీరం ఇచ్చే తొలి సంకేతాలను గుర్తించి, అప్రమత్తంగా ఉండటం మన బాధ్యత. మలవిసర్జన అలవాట్లలో మార్పు, మలంలో రక్తం, తగ్గని కడుపు నొప్పి, కారణం లేని బరువు తగ్గడం, మరియు తీవ్రమైన నీరసం - ఈ ఐదు లక్షణాలను ఎప్పటికీ నిర్లక్ష్యం చేయకండి. మీ ఆరోగ్యం మీ చేతుల్లోనే ఉంది.
ఈ ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని మీ కుటుంబ సభ్యులతో, స్నేహితులతో పంచుకుని, వారిలో కూడా అవగాహన కల్పించండి. ఆరోగ్యకరమైన సమాజాన్ని నిర్మించడంలో మీ వంతు పాత్ర పోషించండి. మీకేమైనా సందేహాలున్నా, అనుభవాలున్నా క్రింద కామెంట్లలో పంచుకోండి.
