రేపే రాఖీ పండుగ (ఆగష్టు 9, 2025). ప్రతి సోదరి తన సోదరుడి మణికట్టుకు ప్రేమగా ఒక దారాన్ని కట్టి, అతని క్షేమాన్ని కోరుకునే రోజు. ఆ సోదరుడు ఆమెకు జీవితాంతం రక్షగా ఉంటానని మాట ఇచ్చే పవిత్రమైన రోజు. రంగురంగుల దారాలు, మిఠాయిలు, బహుమతులతో ఈ పండుగ ఎంతో ఆనందంగా జరుపుకుంటాం. అయితే, మనం కట్టే ఈ చిన్న దారం వెనుక యుగయుగాల చరిత్ర, పురాణ పురుషుల గాథలు, దైవిక వాగ్దానాలు దాగి ఉన్నాయని మీకు తెలుసా? ఇది కేవలం ఒక ఆచారం కాదు, మన సంస్కృతిలో భాగమైన ఎన్నో అద్భుతమైన కథలకు ప్రతిరూపం. ఇంద్రుడి విజయం నుంచి శ్రీకృష్ణుడి ప్రతిజ్ఞ వరకు, యముడి వరం నుంచి లక్ష్మీదేవి యుక్తి వరకు... ఈ రక్షాబంధనం వెనుక ఉన్న ఆసక్తికరమైన, స్ఫూర్తిదాయకమైన కథలేంటో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
శ్రీకృష్ణుడు - ద్రౌపది: వస్త్రాపహరణంలో అండగా నిలిచిన అన్న
రాఖీ పండుగ గురించి చెప్పగానే అందరికీ వెంటనే గుర్తుకువచ్చేది శ్రీకృష్ణుడు మరియు ద్రౌపదిల ఆత్మీయ అనుబంధం. మహాభారతంలో వారి మధ్య ఉన్న అన్నాచెల్లెళ్ల బంధం అత్యంత పవిత్రమైనదిగా కీర్తించబడింది. ఈ బంధం రక్షాబంధనానికి ఒక గొప్ప ఉదాహరణగా నిలిచింది.
చీరకొంగుతో కట్టిన కట్టు
ఒకసారి శిశుపాలుడిని శిక్షించే క్రమంలో శ్రీకృష్ణుడు తన సుదర్శన చక్రాన్ని ప్రయోగించినప్పుడు, అతని చూపుడు వేలికి గాయమై రక్తం ధారగా కారడం మొదలైంది. అది చూసిన సత్యభామ, రుక్మిణి వంటి భార్యలు కంగారుపడి కట్టు కట్టడానికి వస్త్రం కోసం అంతఃపురంలోకి పరుగెత్తారు. కానీ అక్కడే ఉన్న ద్రౌపది ఒక్క క్షణం కూడా ఆలోచించలేదు. తన అన్నయ్య బాధను చూడలేక, తాను కట్టుకున్న ఖరీదైన పట్టుచీర కొంగును వెంటనే చించి, కృష్ణుడి వేలికి కట్టు కట్టింది. ఆమె నిస్వార్థ ప్రేమకు, ఆప్యాయతకు శ్రీకృష్ణుడు చలించిపోయాడు. ఆ చిన్న వస్త్రపు ముక్కను కేవలం కట్టుగా కాకుండా, ఆమె తనపై చూపిన ప్రేమకు ప్రతిరూపంగా స్వీకరించాడు.
అన్న ఇచ్చిన మాట - అక్షయమైన వస్త్రం
ద్రౌపది కట్టిన ఆ కట్టుకు ప్రతిగా శ్రీకృష్ణుడు ఆమెకు ఒక గొప్ప మాట ఇచ్చాడు. "చెల్లీ! ఈ రోజు నీవు నాకు కట్టిన ఈ బంధానికి నేను రుణపడి ఉంటాను. దీనికి బదులుగా నీకు ఎప్పుడు ఏ ఆపద వచ్చినా నేను అండగా ఉంటాను. ఈ కొంగులోని ప్రతి దారపు పోగు రుణాన్నీ నేను తీర్చుకుంటాను" అని వాగ్దానం చేశాడు. ఆ మాటను ఆయన అక్షరాలా నిలబెట్టుకున్నాడు. కాలక్రమంలో, పాండవులు జూదంలో ఓడిపోయి, దుశ్శాసనుడు నిండు సభలో ద్రౌపదిని అవమానించి వస్త్రాపహరణానికి పాల్పడినప్పుడు, ఆమె ఎవరి సహాయం అందక కృష్ణుడిని ఆర్తనాదాలతో ప్రార్థించింది. ఆ క్షణంలోనే శ్రీకృష్ణుడు తన సోదరికి ఇచ్చిన మాటను నిలబెట్టుకుని, ఆమె చీరను అక్షయం చేసి ద్రౌపది మానాన్ని కాపాడాడు. అందుకే రాఖీని కేవలం దారంగా కాక, అన్న ఇచ్చే రక్షణకు ప్రతీకగా భావిస్తారు.
యమధర్మరాజు - యమున: మృత్యువును జయించిన పాశం
రక్షాబంధనం సోదరుడికి దీర్ఘాయుష్షును ప్రసాదిస్తుందని చెప్పడానికి యమధర్మరాజు, యమునల కథే మూలం. ఈ కథ ప్రకారం, ఈ పండుగను "యమ ద్వితీయ" అని కూడా కొన్ని ప్రాంతాలలో పిలుస్తారు.
సోదరి ప్రేమకు దూరమైన యముడు
సూర్యభగవానుడి సంతానమైన యముడు, యమున అన్నాచెల్లెళ్లు. యముడికి మృత్యుదేవతగా, జీవుల పాప పుణ్యాలను లెక్కించే అధికారిగా ఎనలేని బాధ్యతలు ఉండేవి. ఈ పనుల ఒత్తిడిలో పడి తన సోదరి యమునను కలవడానికి ఆయనకు తీరిక దొరికేది కాదు. తన సోదరుడు తనను చూడటానికి రాకపోవడంతో యమున ఎంతో బాధపడేది. ఎన్నోసార్లు కబురు పంపినా యముడు రాలేకపోయాడు. చివరకు, ఒక శ్రావణ పౌర్ణమి నాడు యమున స్వయంగా తన సోదరుడిని చూడటానికి వెళ్లి, ఆయనకు ప్రేమగా రాఖీ కట్టింది. తన సోదరి చూపిన ఆప్యాయతకు యముడు ఎంతో సంతోషించాడు.
శ్రావణ పౌర్ణమి నాటి ప్రతిజ్ఞ
తన సోదరి ప్రేమకు ముగ్ధుడైన యమధర్మరాజు, "చెల్లీ, నీ ప్రేమకు నేను చాలా ఆనందించాను. ఏదైనా వరం కోరుకో" అని అన్నాడు. అప్పుడు యమున, "అన్నా, నువ్వు నన్ను చూడటానికి ప్రతి ఏటా ఈ రోజున రావాలి. అంతేకాకుండా, ఏ సోదరి అయితే ఈ రోజున తన సోదరుడికి రాఖీ కట్టి, అతని క్షేమాన్ని కోరుకుంటుందో, ఆ సోదరుడికి నీ నుండి అంటే మృత్యువు నుండి అకాల భయం ఉండకూడదు. వారికి దీర్ఘాయుష్షును ప్రసాదించు" అని కోరింది. యముడు సంతోషంగా ఆ వరాన్ని అనుగ్రహించాడు. ఆనాటి నుండి శ్రావణ పౌర్ణమి నాడు రాఖీ కట్టించుకున్న సోదరులకు అకాల మృత్యు భయం ఉండదని, వారు దీర్ఘాయుష్షుతో వర్ధిల్లుతారని నమ్ముతారు.
బలి చక్రవర్తి - లక్ష్మీదేవి: వైకుంఠాన్ని తిరిగి పొందిన వైనం
రక్షాబంధనం యొక్క శక్తి ఎలాంటిదంటే, అది సాక్షాత్తూ దేవతలనే రక్షించింది. బలి చక్రవర్తి, లక్ష్మీదేవి కథే దీనికి నిదర్శనం. ఇది ఒక సోదరి తన భర్త క్షేమం కోసం కట్టిన రక్ష.
పాతాళంలో శ్రీహరి
రాక్షస రాజైనప్పటికీ, బలి చక్రవర్తి గొప్ప దానశీలి మరియు హరి భక్తుడు. వామనుడి రూపంలో వచ్చిన శ్రీమహావిష్ణువుకు మూడు అడుగుల నేల దానం చేసి, తన సర్వస్వాన్ని కోల్పోయి పాతాళ లోకానికి అధిపతి అయ్యాడు. అయితే, బలి భక్తికి మెచ్చిన విష్ణువు, అతని కోరిక మేరకు వైకుంఠాన్ని విడిచిపెట్టి, బలి చక్రవర్తికి ద్వారపాలకుడిగా పాతాళంలోనే ఉండిపోయాడు. తన భర్త వైకుంఠంలో లేకపోవడంతో లక్ష్మీదేవి ఎంతో చింతించింది. నారదుడి సలహా మేరకు, ఆమె శ్రీహరిని తిరిగి వైకుంఠానికి తీసుకురావడానికి ఒక ఉపాయం పన్నింది.
బ్రాహ్మణ స్త్రీ రూపంలో లక్ష్మీదేవి
లక్ష్మీదేవి ఒక నిరుపేద బ్రాహ్మణ స్త్రీ రూపంలో పాతాళానికి వెళ్లి, బలి చక్రవర్తిని ఆశ్రయించింది. తన భర్త దూర ప్రాంతానికి వెళ్లాడని, తనకు ఆశ్రయం కల్పించమని కోరింది. దానశీలి అయిన బలి ఆమెకు తన రాజభవనంలో ఆశ్రయం కల్పించాడు. శ్రావణ పౌర్ణమి రోజున, ఆ బ్రాహ్మణ స్త్రీ రూపంలో ఉన్న లక్ష్మీదేవి, బలి చక్రవర్తి మణికట్టుకు ఒక రక్షా సూత్రాన్ని (రాఖీ) కట్టి, "సోదరా, నేను నిన్ను నా అన్నగా భావించి ఈ రక్ష కట్టాను. నువ్వు నన్ను నీ సోదరిగా అంగీకరించి, నాకో బహుమతి ఇవ్వాలి" అని కోరింది. బలి సంతోషంగా అంగీకరించగా, లక్ష్మీదేవి తన నిజరూపాన్ని ప్రదర్శించి, "నా భర్త అయిన శ్రీహరిని ద్వారపాలక బాధ్యతల నుండి విముక్తుడిని చేసి, నాతో పాటు వైకుంఠానికి పంపించు" అని కోరింది. ఇచ్చిన మాటకు, కట్టిన రాఖీకి కట్టుబడిన బలి చక్రవర్తి, శ్రీమహావిష్ణువును వైకుంఠానికి పంపడానికి అంగీకరించాడు.
ఇంద్రుడు - శచీదేవి: దేవతలకు రక్షణ కవచం
పురాణాల ప్రకారం, రక్షాబంధనానికి సంబంధించిన మొట్టమొదటి గాథగా ఇంద్రుడి కథను చెబుతారు. ఇది భార్య తన భర్త విజయానికై కట్టిన రక్ష.
భవిష్య పురాణం ప్రకారం, ఒకసారి దేవతలకు, రాక్షసులకు మధ్య భీకరమైన యుద్ధం జరిగింది. ఆ యుద్ధంలో దేవతలు రాక్షసుల చేతిలో ఓడిపోయే పరిస్థితి ఏర్పడింది. దేవతల రాజైన ఇంద్రుడు బలహీనుడై, తన రాజ్యాన్ని కోల్పోతానేమోనని భయపడ్డాడు. తన భర్త నిస్సహాయతను చూసిన ఇంద్రుని భార్య శచీదేవి, బృహస్పతి సలహా మేరకు, ఒక పవిత్రమైన దారాన్ని తీసుకుని, మంత్రశక్తితో దాన్ని అభిమంత్రించి, తన భర్త అయిన ఇంద్రుడి కుడి చేతి మణికట్టుకు కట్టింది. ఆ రక్షాబంధనం యొక్క శక్తితో ఇంద్రుడు కొత్త బలాన్ని పుంజుకుని, రాక్షసులను ఓడించి, తన రాజ్యాన్ని తిరిగి గెలుచుకున్నాడని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. ఈ కథ రక్షాబంధనం కేవలం అన్నాచెల్లెళ్లకే పరిమితం కాదని, రక్షణ కోరుతూ ఎవరైనా కట్టవచ్చని తెలియజేస్తుంది.
ముగింపు
పైన చెప్పిన కథలన్నీ మనకు ఒకే విషయాన్ని స్పష్టం చేస్తున్నాయి. రాఖీ అనేది కేవలం రంగురంగుల దారం కాదు. అది ఒక వాగ్దానం, ఒక వరం, ఒక రక్షణ కవచం మరియు పవిత్రమైన బంధానికి ప్రతీక. శ్రీకృష్ణుడి ధర్మరక్షణ నుండి, యముడి ఆయుష్షు వరం వరకు, లక్ష్మీదేవి యుక్తి నుండి శచీదేవి శక్తి వరకు... ప్రతి గాథలోనూ రక్షాబంధనం యొక్క గొప్పదనం మనకు కనిపిస్తుంది. రేపు మీ సోదరుడికి రాఖీ కట్టేటప్పుడు, ఈ అద్భుతమైన కథలను గుర్తుచేసుకుని, కేవలం ఒక ఆచారంగా కాకుండా, దాని వెనుక ఉన్న గొప్ప విలువలను అర్థం చేసుకుని ఈ పండుగను జరుపుకోండి.
ఈ పౌరాణిక గాథలలో మీకు బాగా నచ్చిన కథ ఏది? రక్షాబంధనం గురించి మీకు తెలిసిన ఇతర కథలు లేదా చారిత్రక సంఘటనలు ఏమైనా ఉన్నాయా? మీ అభిప్రాయాలను కింద కామెంట్స్ రూపంలో మాతో పంచుకోండి. ఈ ఆసక్తికరమైన కథనాన్ని మీ స్నేహితులు మరియు కుటుంబ సభ్యులతో పంచుకోవడం మర్చిపోకండి!
