మన ఆధ్యాత్మిక కథల మాలికలో పన్నెండవ రోజుకు స్వాగతం. గురుభక్తికి, పట్టుదలకు అసమానమైన ఉదాహరణగా నిలిచిన ఏకలవ్యుని కథను ఈరోజు విందాం.
కథ: మహాభారత కాలంలో, అడవిలో నివసించే నిషాద జాతికి చెందిన హిరణ్యధనుస్సు అనే రాజుకు ఏకలవ్యుడు అనే కుమారుడు ఉండేవాడు. ఏకలవ్యునికి చిన్నప్పటి నుండీ విలువిద్య అంటే అమితమైన ఆసక్తి. ఆ విద్యలో ఆరితేరాలని, కౌరవ పాండవుల గురువైన ద్రోణాచార్యుని వద్ద శిష్యరికం చేయాలని బలంగా ఆశించాడు.
ఒకరోజు ఏకలవ్యుడు ద్రోణాచార్యుని ఆశ్రమానికి వెళ్ళి, ఆయన పాదాలకు నమస్కరించి, "గురుదేవా! నేను నిషాద రాజకుమారుడిని. దయచేసి నన్ను మీ శిష్యునిగా స్వీకరించి, నాకు విలువిద్య నేర్పండి," అని వినయంగా ప్రార్థించాడు.
అప్పుడు ద్రోణుడు, "నాయనా! నేను రాజకుమారులకు మాత్రమే విద్య నేర్పుతానని హస్తినాపుర రాజుకు మాట ఇచ్చాను. నిన్ను శిష్యునిగా స్వీకరించలేను," అని చెప్పి సున్నితంగా తిరస్కరించాడు.
గురువు తిరస్కరించినా ఏకలవ్యుడు నిరాశ చెందలేదు. ద్రోణుడిపై అతని భక్తి, విశ్వాసం ఏమాత్రం తగ్గలేదు. అడవికి తిరిగి వచ్చి, ఒకచోట ద్రోణాచార్యుని మట్టి విగ్రహాన్ని (బొమ్మను) తయారుచేశాడు. ఆ విగ్రహాన్నే తన గురువుగా భావించి, ప్రతిరోజూ దానికి నమస్కరించి, అత్యంత శ్రద్ధతో, ఏకాగ్రతతో విలువిద్యను అభ్యసించడం ప్రారంభించాడు. తన గురువే తన పక్కన ఉండి నేర్పుతున్నాడనే బలమైన సంకల్పంతో, అనతికాలంలోనే అద్వితీయమైన ఆర్చర్‌గా తయారయ్యాడు.
ఒకసారి, ద్రోణాచార్యుడు కౌరవ పాండవులతో కలిసి వేట కోసం అదే అడవికి వచ్చాడు. వారి వెంట ఉన్న ఒక వేట కుక్క, ఆశ్రమంలో సాధన చేసుకుంటున్న ఏకలవ్యుడిని చూసి బిగ్గరగా మొరగడం మొదలుపెట్టింది. దాని అరుపులకు తన ఏకాగ్రతకు భంగం కలుగుతుందని భావించిన ఏకలవ్యుడు, ఆ కుక్కకు హాని కలగకుండా, అది నోరు తెరవకుండా, శబ్దవేగంతో ఏడు బాణాలను దాని నోటిలోకి కొట్టాడు.
బాణాలతో మూసుకుపోయిన నోటితో, ఆ కుక్క తిరిగి పాండవుల వద్దకు పరిగెత్తింది. ఆ అద్భుతమైన విలువిద్యా నైపుణ్యాన్ని చూసి ద్రోణుడు, అర్జునుడు నిశ్చేష్టులయ్యారు. ప్రపంచంలో తనకన్నా గొప్ప విలుకాడు మరొకడు ఉండడని అర్జునుడికి ద్రోణుడు మాట ఇచ్చి ఉన్నాడు. ఇంతటి నైపుణ్యం ఉన్నవాడు ఎవరో తెలుసుకోవాలని వారు ఏకలవ్యుడిని వెతుక్కుంటూ వెళ్ళారు.
నల్లని దేహంతో, నారబట్టలతో ఉన్న ఏకలవ్యుడిని చూసి ద్రోణుడు, "నాయనా! ఇంతటి గొప్ప విలువిద్య నీకు ఎవరు నేర్పారు? నీ గురువు ఎవరు?" అని అడిగాడు.
ఏకలవ్యుడు ఆనందంతో చేతులు జోడించి, దగ్గరలోని తన మట్టి విగ్రహాన్ని చూపిస్తూ, "గురుదేవా! మీరే నా గురువు. మిమ్మల్ని స్ఫూర్తిగా తీసుకునే నేను ఈ విద్యను నేర్చుకున్నాను," అని చెప్పాడు.
ఆ మాటలు విన్న ద్రోణునికి, తాను అర్జునుడికి ఇచ్చిన మాట గుర్తొచ్చింది. ఏకలవ్యుని గురుభక్తికి లోలోపల మెచ్చుకున్నా, తన మాటను నిలబెట్టుకోవడం కోసం ఒక కఠినమైన నిర్ణయం తీసుకున్నాడు.
"ఏకలవ్యా! నన్ను నీ గురువుగా అంగీకరించినందుకు సంతోషం. మరి, గురువుగా నాకు గురుదక్షిణ ఇవ్వాలి కదా?" అని అడిగాడు. దానికి ఏకలవ్యుడు, "ఆజ్ఞాపించండి గురుదేవా! మీరు ఏది అడిగినా నా ప్రాణాలతో సహా సమర్పించుకుంటాను," అన్నాడు.
అప్పుడు ద్రోణుడు, "నాకు నీ కుడిచేతి బొటనవేలును గురుదక్షిణగా ఇవ్వు," అని అడిగాడు.
విలువిద్యకు బొటనవేలే ప్రాణం. అది లేకపోతే బాణం ఎక్కుపెట్టడమే అసాధ్యం. ద్రోణుడు తన విలువిద్యా నైపుణ్యాన్ని నాశనం చేయడానికే అలా అడిగాడని తెలిసినా, ఏకలవ్యుడు ఒక్క క్షణం కూడా ఆలోచించలేదు, బాధపడలేదు. గురువు కోరిక తీర్చడమే తన ధర్మం అనుకున్నాడు. వెంటనే తన కత్తిని తీసి, ఏమాత్రం సంకోచించకుండా తన కుడిచేతి బొటనవేలును కోసి, ఆ రక్తమోడుతున్న వేలును గురువైన ద్రోణుని పాదాల వద్ద సమర్పించాడు.
ఆ అచంచలమైన గురుభక్తిని చూసి ద్రోణాచార్యుడు చలించిపోయినా, తన కర్తవ్యం నెరవేరిందని భావించి వెనుదిరిగాడు. ఏకలవ్యుడు తన విలువిద్యా నైపుణ్యాన్ని కోల్పోయినా, గురుభక్తికి ప్రతీకగా చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయాడు.
నీతి: నిజమైన భక్తి, అచంచలమైన పట్టుదల ఉంటే గురువు భౌతికంగా పక్కన లేకపోయినా విజయం సాధించవచ్చు. గురువు పట్ల శిష్యునికి ఉండాల్సిన గౌరవం, విధేయతలకు ఏకలవ్యుని త్యాగం ఒక గొప్ప ఉదాహరణ.
ముగింపు : ఏకలవ్యుని కథ ఒక రకంగా విషాదాంతమైనా, గురుభక్తికి అది ఒక ఉన్నతమైన నిర్వచనం. అధికారికంగా శిష్యరికం లభించకపోయినా, అతని విశ్వాసం అతనికి అద్భుతమైన నైపుణ్యాన్ని అందించింది. ఎలాంటి విచారంగానీ, కోపంగానీ లేకుండా తన బొటనవేలును త్యాగం చేయడం ద్వారా, అతను గురు-శిష్య సంబంధం యొక్క పవిత్రతను ప్రపంచానికి చాటాడు. నేర్చుకోవాలనే తపన ఉంటే, ఏ అడ్డంకీ విజయాన్ని ఆపలేదని ఏకలవ్యుని జీవితం మనకు నేర్పుతుంది.
గురుభక్తి యొక్క ఈ అసాధారణ గాథ మీకు స్ఫూర్తినిచ్చిందని ఆశిస్తున్నాము. రేపు పదమూడవ రోజు కథలో, ఎన్ని కష్టాలు ఎదురైనా సత్యాన్నే నమ్ముకున్న "హరిశ్చంద్రుని సత్యవాక్పరిపాలన" గురించి తెలుసుకుందాం. మళ్ళీ రేపు కలుద్దాం!
