రామాయణం ఇరవై ఎనిమిదవ రోజు: ఇంద్రజిత్తు వధ, రావణ సంహారం, అధర్మంపై ధర్మం యొక్క విజయం
ఇంద్రజిత్తు వధ: లక్ష్మణుని అద్వితీయ పరాక్రమం
రామాయణ మహా యుద్ధంలో, కుంభకర్ణుని వంటి మహావీరులు నేలకొరిగిన తర్వాత, రావణుని ఆశలన్నీ తన జ్యేష్ఠ కుమారుడైన ఇంద్రజిత్తుపైనే నిలిచాయి. మేఘనాథుడుగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఇంద్రజిత్తు, తన మాయా యుద్ధ నైపుణ్యంతో, దివ్యాస్త్రాలతో రామలక్ష్మణులను, వానర సైన్యాన్ని ముప్పుతిప్పలు పెట్టాడు. నాగపాశంతో బంధించడం, శక్తి ఆయుధంతో లక్ష్మణుని మూర్ఛిల్లజేయడం, మాయాసీతను సృష్టించి వానర సైన్యం యొక్క మనోధైర్యాన్ని దెబ్బతీయడం వంటి అనేక కుట్రలకు పాల్పడ్డాడు. కానీ ప్రతిసారీ, దైవిక సహాయంతో, హనుమంతుని భక్తితో రామ సైన్యం ఆ గండం నుండి బయటపడింది.
ఇప్పుడు, ఇంద్రజిత్తు తన చివరి, అత్యంత శక్తివంతమైన అస్త్రమైన "నికుంభిలా యజ్ఞం" చేయడానికి సిద్ధమయ్యాడు. ఆ యజ్ఞం గనుక పూర్తయితే, అతనికి అజేయమైన శక్తులు లభించి, ముల్లోకాలలో ఎవరూ అతడిని ఓడించలేరు. ఈ రహస్యాన్ని విభీషణుడు శ్రీరామునికి తెలియజేసి, ఆ యజ్ఞాన్ని భగ్నం చేయకపోతే మహా ప్రమాదం తప్పదని హెచ్చరించాడు. ఈ అత్యంత కఠినమైన, ప్రమాదకరమైన బాధ్యతను శ్రీరాముడు తన ప్రియ సోదరుడైన లక్ష్మణునికి అప్పగించాడు. ఈ కథ, లక్ష్మణుని అద్వితీయ పరాక్రమానికి, ధర్మ నిరతికి, మరియు అన్నపై ఉన్న అచంచలమైన భక్తికి నిలువుటద్దం.
నికుంభిలా యాగశాలపై లక్ష్మణుని దాడి
ఇంద్రజిత్తు యజ్ఞం చేసే నికుంభిలా యాగశాల, లంకకు పశ్చిమ దిక్కున, దట్టమైన అడవుల మధ్య, ఎవరికీ తెలియని ఒక రహస్య ప్రదేశంలో ఉంది. ఆ ప్రదేశానికి దారి కేవలం రావణుని కుటుంబ సభ్యులకు మాత్రమే తెలుసు. ధర్మానికి కట్టుబడిన విభీషణుడు, లక్ష్మణునికి ఆ రహస్య మార్గాన్ని చూపించడానికి ముందుకు వచ్చాడు. శ్రీరాముని ఆశీస్సులు తీసుకుని, లక్ష్మణుడు, విభీషణుడు, హనుమంతుడు, జాంబవంతుడు, మరియు ఎంపిక చేసిన వానర వీరులతో కూడిన సైన్యం ఆ యాగశాల వైపు బయలుదేరింది. వారి ప్రయాణం అత్యంత రహస్యంగా సాగింది. విభీషణుడు తన మాయాశక్తితో రాక్షస కావలిని పక్కదారి పట్టించి, వారిని నేరుగా యాగశాల ద్వారం వద్దకు చేర్చాడు.
యజ్ఞ భగ్నం, ఇంద్రజిత్తు ఆగ్రహం
అక్కడ ఇంద్రజిత్తు, రక్త వస్త్రాలు ధరించి, మంత్రోచ్ఛారణ చేస్తూ యజ్ఞంలో ఆహుతులు సమర్పిస్తున్నాడు. యజ్ఞం చివరి దశకు చేరుకుంది. ఆ యజ్ఞం నుండి పొగలు, మంటలు ఆకాశాన్నంటుతున్నాయి. ఆ యజ్ఞం పూర్తయితే రాక్షసశక్తి విజృంభిస్తుందని గ్రహించిన లక్ష్మణుడు, ఏమాత్రం ఆలస్యం చేయకుండా తన ధనుస్సును ఎక్కుపెట్టాడు. "ఓ రాక్షస కుమారా! నీ యజ్ఞం ముగిసింది, నీ ఆయువు కూడా ముగిసింది!" అని గర్జిస్తూ, వానర సైన్యంతో కలిసి ఆ యాగశాలపై మెరుపుదాడి చేశాడు. ఊహించని ఈ పరిణామానికి ఇంద్రజిత్తు, అక్కడి రాక్షసులు నివ్వెరపోయారు. వానరులు యజ్ఞ కుండాలను, పూజా సామాగ్రిని ధ్వంసం చేశారు. యజ్ఞం మధ్యలో భగ్నం కావడంతో, ఇంద్రజిత్తు కోపంతో ప్రళయకాల రుద్రుడిలా మారాడు. తాను అజేయుడిగా మారే అవకాశం చేజారిపోయిందని, తన పినతండ్రి విభీషణుడే ఈ ద్రోహానికి కారణమని రగిలిపోయాడు.
లక్ష్మణ-ఇంద్రజిత్తుల భీకర సంగ్రామం
యజ్ఞం అసంపూర్తిగా ముగియడంతో, ఇంద్రజిత్తు తన రథంపైకెక్కి, లక్ష్మణునిపైకి యుద్ధానికి వచ్చాడు. "ఓ లక్ష్మణా! నీవు నా యజ్ఞాన్ని భగ్నం చేశావు, కానీ నా పరాక్రమాన్ని ఆపలేవు. ఈ రోజు నిన్ను, నా వంశద్రోహి అయిన ఈ విభీషణుడిని కలిపి యమపురికి పంపుతాను," అని గర్జించాడు. అప్పటి నుండి, రామాయణ యుద్ధంలోనే అత్యంత భీకరమైన ద్వంద్వ యుద్ధాలలో ఒకటి ప్రారంభమైంది. లక్ష్మణుడు, ఇంద్రజిత్తు ఇద్దరూ దివ్య రథాలపై ఆకాశంలోకి ఎగిరి, ఒకరిపై ఒకరు దివ్యాస్త్రాలను ప్రయోగించుకోవడం మొదలుపెట్టారు.
అస్త్రాల మహా యుద్ధం
వారిద్దరి అస్త్రాల ధాటికి ఆకాశం దద్దరిల్లింది, భూమి కంపించింది. ఒకరు వారుణాస్త్రాన్ని ప్రయోగిస్తే, మరొకరు వాయవ్యాస్త్రంతో దానిని అడ్డుకున్నారు. ఒకరు పర్వతాస్త్రాన్ని సంధిస్తే, మరొకరు వజ్రాస్త్రంతో దానిని ముక్కలు చేశారు. ఇంద్రజిత్తు తన మాయాశక్తితో చీకటిని సృష్టించి, రాళ్ల వర్షం కురిపించాడు. లక్ష్మణుడు తన దివ్య బాణాలతో ఆ చీకటిని చీల్చి, వెలుగును నింపాడు. వారిద్దరూ వేలకొద్దీ బాణాలను ఒకరిపై ఒకరు వర్షంలా కురిపించుకున్నారు. వారి పోరాటం చూసి దేవతలు, గంధర్వులు కూడా ఆశ్చర్యపోయారు. ఈ యుద్ధంలో విభీషణుడు, లక్ష్మణునికి ఇంద్రజిత్తు మాయల గురించి వివరిస్తూ, అతనికి అండగా నిలిచాడు. ఇంద్రజిత్తు తన పినతండ్రిపై ఆగ్రహంతో, ఆయనపై కూడా అనేక బాణాలను ప్రయోగించాడు, కానీ లక్ష్మణుడు వాటన్నింటినీ మధ్యలోనే ఖండించాడు.
మేఘనాథుని అంతం: ఇంద్రాస్త్ర ప్రయోగం
ఎన్నో గడియల పాటు యుద్ధం భీకరంగా కొనసాగింది. ఇద్దరూ సమవుజ్జీలుగా పోరాడుతున్నారు. ఇంద్రజిత్తును సాధారణ అస్త్రాలతో ఓడించడం అసాధ్యమని లక్ష్మణుడు గ్రహించాడు. అప్పుడు విభీషణుడు, "లక్ష్మణా! ఇతడిని సంహరించాలంటే, అత్యంత శక్తివంతమైన దివ్యాస్త్రాన్ని ప్రయోగించాలి," అని సలహా ఇచ్చాడు. అప్పుడు లక్ష్మణుడు, దేవేంద్రుడు తనకు ప్రసాదించిన, అత్యంత శక్తివంతమైన "ఇంద్రాస్త్రం"ను ప్రయోగించాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. ఇంద్రుడినే జయించిన ఇంద్రజిత్తును, ఇంద్రుని అస్త్రంతోనే సంహరించాలని లక్ష్మణుడు సంకల్పించాడు.
సత్య ప్రమాణం, అంతిమ ఘట్టం
లక్ష్మణుడు కళ్ళు మూసుకుని, తన అన్న, ధర్మ స్వరూపుడైన శ్రీరాముని పాదపద్మాలను మనసులో ధ్యానించాడు. ఆ తర్వాత, ఇంద్రాస్త్రాన్ని అభిమంత్రించి, తన ధనుస్సుకు సంధించాడు. ఆ అస్త్రాన్ని ప్రయోగించే ముందు, ఒక సత్య ప్రమాణం చేశాడు: "నా అన్న శ్రీరాముడు ధర్మాత్ముడు, సత్యసంధుడు, అజేయమైన పరాక్రమవంతుడు అనేది ఎంత నిజమో, నేను ఆయనకు నమ్మకమైన సేవకుడిని అనేది ఎంత నిజమో, ఓ దివ్యాస్త్రమా! ఆ సత్యం యొక్క శక్తితో, నీవు ఈ రాక్షసుడిని సంహరించు!"
ఆ మాటలతో, లక్ష్మణుడు ఇంద్రాస్త్రాన్ని విడిచిపెట్టాడు. ఆ అస్త్రం, సూర్యకోటి ప్రభలతో, నిప్పులు చెరుగుతూ, మెరుపు వేగంతో వెళ్లి, ఇంద్రజిత్తు మెడను తాకింది. ఒక్క క్షణంలో, ఇంద్రజిత్తు తల, అతని కిరీట కుండలాలతో సహా, మొండెం నుండి వేరై, భూమిపై పడింది. మేఘనాథుని ప్రాణం లేని శరీరం, అతని రథంపైనే కుప్పకూలింది.
కుమారుల మరణం, సోదరుల పతనం, సేనానుల వినాశనం చూసి రావణుని గుండె శోకంతో, ప్రతీకారంతో దహించుకుపోయింది. లంక మొత్తం శోకసంద్రంలో మునిగిపోయింది. అపారమైన దుఃఖం, భయంకరమైన క్రోధంగా మారింది. ఇక కోల్పోవడానికి ఏమీ లేదని గ్రహించిన రావణుడు, తన సర్వశక్తులను ఒడ్డి, తానే స్వయంగా యుద్ధరంగంలోకి దిగి, ఆ రాముని అంతం చూడాలని నిశ్చయించుకున్నాడు.
నేటి కథ, రామాయణ మహాకావ్యానికి పరాకాష్ట. ధర్మానికి, అధర్మానికి మధ్య జరిగిన ఆ మహా సంగ్రామం యొక్క ఆఖరి అంకం. అహంకారానికి ప్రతీక అయిన రావణుడికి, ధర్మ స్వరూపుడైన శ్రీరాముడికి మధ్య జరిగిన ఆ భీకరమైన, లోకాలను గడగడలాడించిన అంతిమ పోరాటం ఎలా సాగింది? రావణుని మరణ రహస్యం ఏమిటి? మరియు చివరకు, అధర్మంపై ధర్మం ఎలా విజయం సాధించింది? అనే ఉత్కంఠభరితమైన, రోమాంచకరమైన ఘట్టాన్ని తెలుసుకుందాం. ఈ విజయం కేవలం రామునిది కాదు, యావత్ మానవాళికి సత్యం, ధర్మం యొక్క గొప్పతనాన్ని చాటిచెప్పిన ఒక చారిత్రాత్మక సందర్భం.
రావణుని రణరంగ ప్రవేశం, లక్ష్మణుని మూర్ఛ
పుత్రశోకంతో కుమిలిపోతున్న రావణుడు, తన జీవితంలో చివరి, భీకరమైన యుద్ధానికి సిద్ధమయ్యాడు. దివ్యమైన కవచాన్ని ధరించి, సకల అస్త్రశస్త్రాలతో, సూర్యునిలా ప్రకాశిస్తున్న తన దివ్య రథంపై యుద్ధరంగానికి బయలుదేరాడు. రావణుడు యుద్ధరంగానికి వస్తున్నాడనే వార్త విని, వానర సైన్యం భయంతో కంపించింది. అతని రౌద్రాకారానికి, గర్జనకు భూమ్యాకాశాలు దద్దరిల్లాయి. రావణుడు మొదట వానర సైన్యంపై విరుచుకుపడి, వేలాది మంది వానరులను తన పదునైన బాణాలతో, ఆయుధాలతో సంహరించడం ప్రారంభించాడు. ఆ తర్వాత, లక్ష్మణుడు రావణుడిని ఎదుర్కొన్నాడు. ఇద్దరి మధ్య భీకరమైన పోరాటం జరిగింది. లక్ష్మణుడు తన శక్తి కొలది పోరాడినా, రావణుని మాయా శక్తుల ముందు, దివ్యాస్త్రాల ముందు నిలవలేకపోయాడు. రావణుడు, బ్రహ్మదేవుడు ప్రసాదించిన అమోఘమైన "శక్తి" ఆయుధాన్ని లక్ష్మణునిపై ప్రయోగించాడు. ఆ దెబ్బకు లక్ష్మణుడు తీవ్రంగా గాయపడి, స్పృహ తప్పి నేలపై కుప్పకూలిపోయాడు.
హనుమంతుని పరాక్రమం, రాముని ఆగ్రహం
లక్ష్మణుడు నేలకొరగడం చూసిన హనుమంతుడు, ఆగ్రహంతో రావణునిపైకి లంఘించాడు. తన పిడికిలితో రావణుని రొమ్ముపై బలంగా కొట్టాడు. ఆ దెబ్బకు రావణుడు ఒక క్షణం పాటు మూర్ఛపోయాడు. తేరుకున్న రావణుడు హనుమంతుని పరాక్రమానికి ఆశ్చర్యపోయి, అతడిని ప్రశంసించాడు. ఇంతలో, లక్ష్మణుని పరిస్థితి చూసిన శ్రీరాముడు, ప్రళయకాల రుద్రుడిలా యుద్ధరంగంలోకి ప్రవేశించాడు. ఆయన కళ్ళ నుండి నిప్పులు చెరుగుతున్నాయి. తన తమ్ముడికి జరిగిన అవమానానికి, గాయానికి ప్రతీకారం తీర్చుకోవాలని, రావణుని అంతం చూడాలని ఆయన నిశ్చయించుకున్నాడు. ఇక, చరిత్రలో నిలిచిపోయే ఆ మహా సంగ్రామానికి రంగం సిద్ధమైంది.
రామ-రావణ మహా సంగ్రామం
శ్రీరాముడు నేలపై నుండి యుద్ధం చేస్తుండగా, రావణుడు తన దివ్య రథంపై నుండి పోరాడుతున్నాడు. ఇది అధర్మ యుద్ధమని భావించిన దేవతలు, దేవేంద్రుడు, తన రథాన్ని, సారథి మాతలిని శ్రీరామునికి సహాయంగా పంపాడు. ఆ దివ్య రథంపై శ్రీరాముడు అధిరోహించగానే, యుద్ధం సమస్థాయికి చేరింది. ఇద్దరు యోధులు ఒకరిపై ఒకరు దివ్యాస్త్రాలను ప్రయోగించుకోవడం ప్రారంభించారు. రాముడు ఆగ్నేయాస్త్రాన్ని ప్రయోగిస్తే, రావణుడు వారుణాస్త్రంతో దానిని శాంతింపజేశాడు. రాముడు వాయవ్యాస్త్రాన్ని సంధిస్తే, రావణుడు పర్వతాస్త్రంతో దానిని అడ్డుకున్నాడు.
అస్త్రాల వర్షం, భీకర పోరాటం
వారిద్దరి అస్త్రాలతో ఆకాశమంతా నిండిపోయింది. కొన్నిసార్లు సర్పాలు, కొన్నిసార్లు అగ్నిజ్వాలలు, మరికొన్నిసార్లు రాక్షస రూపాలు సృష్టించబడ్డాయి. వారి బాణాల వేగానికి, శబ్దానికి వానర, రాక్షస సైన్యాలు భయంతో దూరంగా జరిగాయి. వారి పోరాటం చూసి దేవతలు, గంధర్వులు ఆశ్చర్యపోయారు. యుద్ధం చాలా రోజుల పాటు భీకరంగా కొనసాగింది. ఇద్దరూ సమవుజ్జీలుగా పోరాడుతున్నారు. రావణుడు తన మాయా శక్తులతో రామునిపై దాడి చేశాడు, కానీ రాముడు తన ధర్మబలంతో వాటన్నింటినీ తిప్పికొట్టాడు. ఈ యుద్ధంలో, రావణుడు ఒకానొక సమయంలో రామునిపై గెలిచినంత పనిచేసి, ఆయనను మూర్ఛపోయేలా చేశాడు. కానీ రాముడు వెంటనే తేరుకుని, రెట్టించిన ఉత్సాహంతో పోరాడాడు.
రావణుని మర్మం, బ్రహ్మాస్త్ర ప్రయోగం
యుద్ధం చివరి దశకు చేరుకుంది. శ్రీరాముడు తన పదునైన బాణాలతో రావణుని పది తలలను, ఇరవై చేతులను నరకడం ప్రారంభించాడు. కానీ, ఆయన ఎన్నిసార్లు తలలను నరికినా, అవి మళ్ళీ మొలుచుకొస్తున్నాయి. చేతులను నరికినా, అవి మళ్ళీ పుట్టుకొస్తున్నాయి. రావణునికి బ్రహ్మదేవుడు ప్రసాదించిన వరం కారణంగా, అతని నాభిలో అమృత కలశం ఉందని, ఆ అమృతం ఉన్నంతవరకు అతనికి మరణం లేదని విభీషణుడు, మరియు ఇంద్రుని సారథి మాతలి ఇద్దరూ రామునికి గుర్తుచేశారు.
విభీషణుడు, మాతలి చెప్పిన రహస్యం
"ప్రభూ! రావణుని తలలను నరకడం వల్ల ప్రయోజనం లేదు. అతని నాభిలో ఉన్న అమృత కలశాన్ని ఎండగట్టాలి. దానికోసం, మీరు బ్రహ్మాస్త్రాన్ని ప్రయోగించండి," అని మాతలి సలహా ఇచ్చాడు. విభీషణుడు కూడా ఈ రహస్యాన్ని ధృవీకరించాడు. ఆ రహస్యం తెలిసిన శ్రీరాముడు, తన జీవితంలో అత్యంత శక్తివంతమైన, అమోఘమైన అస్త్రమైన బ్రహ్మాస్త్రాన్ని ప్రయోగించడానికి సిద్ధమయ్యాడు. ఆయన వేదమంత్రాలను జపిస్తూ, ఆ అస్త్రాన్ని అభిమంత్రించాడు. ఆ అస్త్రానికి వాయుదేవుడు, సూర్యభగవానుడు, అగ్నిదేవుడు తమ శక్తులను ప్రసాదించారు. ఆ బ్రహ్మాస్త్రం యొక్క తేజస్సుకు ముల్లోకాలూ ప్రకాశించాయి.
రావణ సంహారం, ధర్మ విజయం
శ్రీరాముడు ఆ దివ్యమైన బ్రహ్మాస్త్రాన్ని తన కోదండానికి సంధించి, రావణుని నాభికి గురిపెట్టి ప్రయోగించాడు. ఆ అస్త్రం, అగ్నిజ్వాలలను కక్కుకుంటూ, మెరుపు వేగంతో వెళ్లి, రావణుని నాభిని ఛేదించింది. అది అక్కడి అమృత కలశాన్ని ఇంకింపజేసి, అతని రొమ్మును చీల్చుకుని, భూమిలోకి వెళ్లి, తిరిగి రాముని అమ్ములపొదిలోకి వచ్చి చేరింది. అమృత బలం కోల్పోయిన రావణుడు, తన చేతిలోని ధనుస్సు జారిపోగా, పెద్దగా ఆర్తనాదం చేస్తూ, తన దివ్య రథం నుండి కిందకు పడిపోయాడు. అతని పది తలలు, ఇరవై చేతులతో ఆ మహా రాక్షసుడు, ఒక పెద్ద పర్వతం కూలినట్లుగా, భూమి దద్దరిల్లేలా నేలకొరిగాడు.
దేవతల ఆనందం, వానరుల విజయోత్సవం
రావణుని పతనంతో, అధర్మం అంతమైంది. ఆకాశం నుండి దేవతలు, గంధర్వులు, ఋషులు శ్రీరామునిపై పూలవర్షం కురిపించారు. దుందుభులు మోగించారు. వానర సైన్యం యొక్క ఆనందానికి అవధులు లేవు. వారందరూ "జై శ్రీరామ్! జై శ్రీరామ్!" అంటూ విజయ నినాదాలతో యుద్ధరంగాన్ని హోరెత్తించారు. సుగ్రీవుడు, హనుమంతుడు, అంగదుడు, జాంబవంతుడు ఆనందంతో రాముని వద్దకు పరుగున వచ్చారు. లక్ష్మణుడు, విభీషణుడు కూడా రామునికి నమస్కరించారు. లంకలో, రావణుని భార్య మండోదరి, ఇతర రాక్షస స్త్రీల ఏడుపులు మిన్నంటాయి.
ముగింపు
రావణ సంహారంతో, రామాయణ మహా సంగ్రామం ముగిసింది. అహంకారానికి, అధర్మానికి ప్రతిరూపమైన రావణుని పతనం, ధర్మానికి, సత్యానికి, న్యాయానికి లభించిన ఒక చారిత్రాత్మక విజయం. ఈ విజయం, చెడు ఎంత బలమైనదైనా, చివరికి మంచి ముందు ఓడిపోతుందని లోకానికి చాటిచెప్పింది. శ్రీరాముడు తన వాగ్దానాన్ని నిలబెట్టుకున్నాడు, విభీషణునికి లంకా రాజ్యాన్ని ఇస్తానని చెప్పిన మాటను నెరవేర్చబోతున్నాడు. అన్నింటికంటే ముఖ్యంగా, తన ప్రియమైన సీతను విడిపించుకోవడానికి మార్గం సుగమమైంది.
రేపటి కథలో, సీత అగ్నిప్రవేశం, విభీషణుని పట్టాభిషేకం, మరియు అయోధ్యకు తిరుగు ప్రయాణం వంటి ఉత్కంఠభరితమైన, భావోద్వేగభరితమైన ఘట్టాల గురించి తెలుసుకుందాం. ఈ అద్భుతమైన విజయంపై మీ అభిప్రాయాలను పంచుకోండి.
