భగవద్గీత: మొదటి రోజు - అధ్యాయం 1: అర్జున విషాద యోగం
శంఖారావాలు మిన్నంటాయి. కౌరవ, పాండవ సైన్యాలు కురుక్షేత్ర మహా సంగ్రామానికి ముఖాముఖిగా నిలిచాయి. లక్షలాది యోధుల కేకలతో, గుర్రాల సకిలింతలతో, ఏనుగుల ఘీంకారాలతో రణభూమి దద్దరిల్లుతోంది. ఆ సమయంలో, పాండవ పక్షాన నిలిచిన అజేయ వీరుడు, అర్జునుడు, తన చేతిలోని గాండీవాన్ని జారవిడిచి, రథంపై కుప్పకూలిపోయాడు. "కృష్ణా, నేను యుద్ధం చేయలేను!" అని కన్నీళ్లతో ప్రకటించాడు. మానవ చరిత్రలోనే అత్యంత గొప్ప జ్ఞానబోధకు నాంది పలికిన ఆ సంఘటన వెనుక ఉన్న కారణం ఏమిటి? అర్జునుడిని అంతలా కుంగదీసిన ఆ మానసిక సంఘర్షణ ఏమిటి? భగవద్గీతలోని మొదటి అధ్యాయం, "అర్జున విషాద యోగం", ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానం ఇస్తుంది.
కురుక్షేత్ర సంగ్రామం - రణభూమి సిద్ధం
భగవద్గీత మొదటి శ్లోకం హస్తినాపుర రాజు ధృతరాష్ట్రుడి ప్రశ్నతో ప్రారంభమవుతుంది. తన సంరక్షకుడైన సంజయుడితో, "ఓ సంజయా! ధర్మక్షేత్రమైన కురుక్షేత్రంలో, నా కుమారులు (కౌరవులు), పాండు కుమారులు (పాండవులు) యుద్ధం కోసం సమావేశమై ఏమి చేశారు?" అని అడుగుతాడు. ఈ ప్రశ్నలో అతని ఆందోళన, పక్షపాతం స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. సంజయుడికి వ్యాసమహర్షి దివ్యదృష్టిని ప్రసాదించడం వల్ల, అతను హస్తినాపురంలో ఉంటూనే యుద్ధభూమిలో జరుగుతున్న ప్రతి విషయాన్ని ప్రత్యక్షంగా చూడగలుగుతాడు.
సంజయుడు బదులిస్తూ, పాండవ సైన్యాన్ని చూసిన దుర్యోధనుడు, తన గురువైన ద్రోణాచార్యుని వద్దకు వెళ్లి ఇరుపక్షాల బలాలను వివరిస్తున్నాడని చెబుతాడు. పాండవ సైన్యంలో భీముడు, అర్జునుడు వంటి మహా యోధులతో పాటు, ద్రుపదుడు, విరాటుడు, సాత్యకి వంటి ఎందరో పరాక్రమవంతులు ఉన్నారని ద్రోణుడికి గుర్తుచేస్తాడు. అదే సమయంలో, తమ పక్షాన భీష్ముడు, కర్ణుడు, కృపాచార్యుడు, అశ్వత్థామ వంటి అజేయమైన యోధులు ఉన్నారని, తమ సైన్యం పాండవుల కంటే చాలా పెద్దదని ధీమా వ్యక్తం చేస్తాడు. ఈ విధంగా, ఇరు సైన్యాలు యుద్ధానికి సిద్ధంగా ఉన్నాయని, యోధులందరూ తమ శంఖాలను పూరించి యుద్ధానికి సంసిద్ధతను ప్రకటించారని సంజయుడు వివరిస్తాడు.
ఇరు సైన్యాల మధ్య అర్జునుడి రథం
కౌరవ సైన్యం యుద్ధానికి సిద్ధంగా ఉన్న తీరును గమనించిన అర్జునుడు, తన సారథి అయిన శ్రీకృష్ణుడితో ఒక ముఖ్యమైన కోరికను వెల్లడిస్తాడు. "ఓ అచ్యుతా! దయచేసి నా రథాన్ని రెండు సైన్యాల మధ్యకు తీసుకువెళ్ళు. దుర్బుద్ధి గల దుర్యోధనుడికి మేలు చేయాలని ఇక్కడకు వచ్చి, నాతో యుద్ధం చేయాలనుకుంటున్న యోధులను నేను ఒకసారి చూడాలి" అని అంటాడు. అర్జునుడి ఉద్దేశ్యం స్పష్టంగా ఉంది - తన శత్రువులు ఎవరో, వారి బలాబలాలు ఏమిటో అంచనా వేయాలనుకున్నాడు.
శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడి కోరికను మన్నించి, "పార్థా! ఇక్కడ సమావేశమైన ఈ కౌరవులను చూడు" అని చెబుతూ, రథాన్ని భీష్ముడు, ద్రోణుడు మరియు ఇతర రాజులందరి ముందు నిలబెడతాడు. రెండు సైన్యాల మధ్య నిలబడిన అర్జునుడు, తన చూపును శత్రు సైన్యం వైపు సారిస్తాడు. ఆ క్షణం వరకు అతనిలో ఉన్న ఉత్సాహం, పరాక్రమం ఒక్కసారిగా ఆవిరైపోతాయి. ఎందుకంటే, అతనికి అక్కడ శత్రువులు కనిపించలేదు. బదులుగా, తన ప్రియమైన బంధువులు, మిత్రులు, గురువులు కనిపించారు. అర్జునుడి జీవితంలో అత్యంత కఠినమైన మానసిక సంఘర్షణకు ఆ క్షణమే బీజం పడింది.
బంధువులను చూసి అర్జునుడి మానసిక సంఘర్షణ
శత్రువులుగా భావించిన కౌరవ సైన్యంలో, అర్జునుడు తన తాతగారైన భీష్ముడిని, గురువైన ద్రోణాచార్యుడిని, మేనమామలైన శల్యుడు, శకునిలను, సోదరులైన దుర్యోధనాదులను, వారి కుమారులను, స్నేహితులను, శ్రేయోభిలాషులను చూశాడు. వారిని చూసిన వెంటనే, అతని హృదయం కరుణతో, దుఃఖంతో నిండిపోయింది. అతని మనసులో తీవ్రమైన అలజడి మొదలైంది. ఒక సామ్రాజ్యం కోసం, అధికారం కోసం, ఇంతమంది ఆత్మీయులను చంపుకోవాలా? అనే ప్రశ్న అతనిని వేధించడం ప్రారంభించింది.
ఈ మానసిక క్షోభను శ్రీకృష్ణుడితో పంచుకుంటూ, అర్జునుడు ఇలా అంటాడు: "కృష్ణా! నా సొంత బంధువులను యుద్ధభూమిలో చూస్తుంటే, నా అవయవాలు శక్తిని కోల్పోతున్నాయి. నా నోరు ఎండిపోతోంది, నా శరీరం వణుకుతోంది, చేతిలోని గాండీవం జారిపోతోంది. నా మనసు గందరగోళంగా ఉంది. బంధువులను చంపి నేను ఏ విజయాన్ని, రాజ్యాన్ని, సుఖాన్ని కోరుకోను. ముల్లోకాల ఆధిపత్యం ఇచ్చినా సరే, నేను ఈ ఘోరమైన పాపానికి ఒడిగట్టలేను." ఈ మాటలు అర్జునుడిలోని వీరుడిని కాకుండా, ఒక సాధారణ మానవుడిలోని ప్రేమ, కరుణ, బంధుప్రీతిని మనకు చూపిస్తాయి.
యుద్ధం వల్ల కలిగే అనర్థాలు - అర్జునుడి వాదనలు
అర్జునుడు కేవలం భావోద్వేగంతోనే కాకుండా, తన వాదనలకు కొన్ని తార్కిక కారణాలను కూడా శ్రీకృష్ణుడి ముందు ఉంచుతాడు. యుద్ధం వల్ల కలిగే నష్టాలను, అనర్థాలను వివరిస్తాడు.
- కుల నాశనం మరియు పాపం: "జనార్ధనా! మన సొంత బంధువులను చంపడం వల్ల మనకు ఏ ఆనందం వస్తుంది? ఈ ఆతతాయిలను చంపడం వల్ల మనకు పాపం తప్ప మరేమీ మిగలదు. మన కులాన్ని మనమే నాశనం చేసుకుంటే ఎలా సుఖంగా ఉండగలం?" అని ప్రశ్నిస్తాడు. తన వారిని చంపడం మహా పాపమని, దాని ఫలితంగా నరకానికి వెళ్లాల్సి వస్తుందని అర్జునుడు భయపడ్డాడు.
- ధర్మం నశించడం: యుద్ధంలో కులం నాశనమైతే, తరతరాలుగా వస్తున్న కుల ధర్మాలు కూడా నశిస్తాయి. ధర్మం నశించినప్పుడు, కుటుంబంలో అధర్మం ప్రబలుతుంది.
- స్త్రీల పవిత్రతకు భంగం: కుటుంబ పెద్దలు, యోధులు మరణిస్తే, కుటుంబంలోని స్త్రీలు అదుపు తప్పుతారు. దీనివల్ల వర్ణసంకరం (కులాల కలయిక) జరుగుతుంది. ఇది కుటుంబానికి, కులానికి, సమాజానికి నరకానికి దారితీస్తుందని అర్జునుడు ఆందోళన చెందాడు.
- పితృదేవతలకు అగౌరవం: వర్ణసంకరం వల్ల పుట్టిన సంతానం, పితృదేవతలకు పిండ ప్రదానాలు, శ్రాద్ధ కర్మలు సరిగ్గా చేయలేరు. దీనివల్ల పితృదేవతలు కూడా తమ ఉన్నత స్థానాల నుండి పడిపోతారని వాదించాడు.
ఈ విధంగా, తన బంధువులపై ప్రేమ, పాపం వస్తుందనే భయం, యుద్ధం వల్ల కలిగే సామాజిక అనర్థాల గురించిన ఆందోళనతో, అర్జునుడు పూర్తిగా కుంగిపోయాడు. "అయ్యో! ఎంత ఘోరం! రాజ్య సుఖాల కోసం మన బంధువులనే చంపడానికి సిద్ధపడ్డాము. దీనికంటే, నిరాయుధుడనైన నన్ను కౌరవులు చంపినా మేలే" అని అంటూ, తన ధనుర్బాణాలను పక్కన పడేసి, దుఃఖంతో రథంపై కూలబడ్డాడు.
ముగింపు
భగవద్గీతలోని మొదటి అధ్యాయం, "అర్జున విషాద యోగం", మనకు ఏ తత్త్వశాస్త్రాన్నీ బోధించదు. ఇది కేవలం సమస్యను మన ముందు ఉంచుతుంది. ఒక గొప్ప వీరుడు, తన కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తించాల్సిన సమయంలో, బంధాలు, భావోద్వేగాల కారణంగా ఎలా కుంగిపోయాడో వివరిస్తుంది. అర్జునుడి ఈ "విషాదం" ఒక బలహీనత కాదు; అది ఒక యోగం. ఎందుకంటే, ఈ విషాదం వల్లే అతను శ్రీకృష్ణుడికి శిష్యుడిగా మారి, జ్ఞానాన్ని పొందడానికి సిద్ధపడ్డాడు. మన జీవితంలో కూడా ఇలాంటి సంఘర్షణలు ఎదురైనప్పుడు, మనం సరైన మార్గదర్శకత్వం కోసం ఎలా వెతకాలో ఈ అధ్యాయం మనకు నేర్పుతుంది. అర్జునుడి ప్రశ్నలతో మొదలైన ఈ ప్రయాణం, శ్రీకృష్ణుడి సమాధానాలతో ఎలా ముందుకు సాగుతుందో రాబోయే అధ్యాయాలలో చూద్దాం.
ఈ అధ్యాయంపై మీ అభిప్రాయాలను క్రింద కామెంట్స్ రూపంలో పంచుకోండి. ఈ విలువైన సమాచారాన్ని మీ స్నేహితులు మరియు కుటుంబ సభ్యులతో షేర్ చేయండి. భగవద్గీత సిరీస్ లో రెండవ రోజు కథనం కోసం మా telugu13.com వెబ్ సైట్ ను అనుసరించండి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. దుఃఖాన్ని (విషాదం) కూడా "యోగం" అని ఎందుకు అంటారు?
జ: "యోగం" అంటే కేవలం శారీరక ఆసనాలే కాదు, 'కలయిక' లేదా 'అనుసంధానం' అని కూడా అర్థం. అర్జునుడి విషాదం, అతడిని తనలోని అజ్ఞానంతో, బలహీనతతో అనుసంధానం చేసింది. ఈ స్థితి వల్లే అతను జ్ఞానం కోసం శ్రీకృష్ణుడిని ఆశ్రయించడానికి సిద్ధపడ్డాడు. కాబట్టి, ఇది జ్ఞానానికి దారితీసే మొదటి అడుగు కాబట్టి, దీనిని "విషాద యోగం" అన్నారు.
2. అర్జునుడు నిజంగా పిరికివాడిగా మారాడా?
జ: కాదు. అర్జునుడు పిరికివాడు కాదు. అతను ఎన్నో భయంకరమైన యుద్ధాలు చేసిన మహా వీరుడు. కానీ, అతని సంఘర్షణ శత్రువులతో కాదు, తన సొంత బంధువులతో. అతనిది శారీరక భయం కాదు, ధర్మానికి, బంధు ప్రేమకు మధ్య నలిగిపోతున్న మానసిక, నైతిక సంఘర్షణ.
3. మొదటి అధ్యాయం యొక్క ముఖ్య సందేశం ఏమిటి?
జ: మన జీవితంలో ఏదైనా గొప్ప జ్ఞానాన్ని పొందాలంటే, ముందుగా మనకు తెలియదు అనే విషయాన్ని అంగీకరించాలి. అర్జునుడిలాగే, మనలోని గందరగోళాన్ని, అజ్ఞానాన్ని ఒప్పుకున్నప్పుడే, గురువు నుండి జ్ఞానాన్ని స్వీకరించడానికి సిద్ధంగా ఉంటాము.
4. సంజయుడి పాత్ర ఏమిటి?
జ: సంజయుడు ధృతరాష్ట్రుడి మంత్రి మరియు సారథి. అతనికి వ్యాసమహర్షి ప్రసాదించిన దివ్యదృష్టి ఉంది. దాని సహాయంతో, యుద్ధభూమిలో జరుగుతున్న సంఘటనలను యథాతథంగా ధృతరాష్ట్రుడికి వివరిస్తాడు. భగవద్గీత మొత్తం సంజయుడు ధృతరాష్ట్రుడికి చెప్పిన సంభాషణ రూపంలోనే ఉంటుంది.
