మన వరంగల్ కోటలోని ఆయువుపట్టు! శ్రీ భద్రకాళి అమ్మవారి ఆలయ పూర్తి చరిత్ర
వరంగల్: మన ఓరుగల్లు అనగానే వేయి స్తంభాల గుడి, రాతి కోట గుర్తుకొస్తాయి. కానీ, వరంగల్, హన్మకొండ నగరాల మధ్య, గుట్టల నడుమ, ప్రశాంతమైన చెరువు ఒడ్డున, మన నగరానికే రక్షగా నిలుస్తున్న ఒక మహా శక్తి కేంద్రం ఉంది. అదే శ్రీ భద్రకాళి దేవాలయం. ఇది కేవలం ఒక గుడి కాదు, వేల సంవత్సరాల చరిత్రకు, కాకతీయుల వీరత్వానికి, తరగని భక్తికి నిలువుటద్దం. మన వరంగల్ వాసులుగా, మనం గుండెల మీద చేయి వేసుకుని గర్వంగా చెప్పుకోవాల్సిన ఈ ఆలయ గాథను తెలుసుకుందాం.
చరిత్ర: చాళుక్యుల పునాది, కాకతీయుల వైభవం
ఈ ఆలయ చరిత్ర క్రీ.శ. 625వ సంవత్సరం నుండే ప్రారంభమవుతుంది. వేంగి ప్రాంతంపై చారిత్రాత్మక విజయం సాధించినందుకు కృతజ్ఞతగా, పశ్చిమ చాళుక్య రాజు రెండవ పులకేశి ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించారని చరిత్రకారులు చెబుతారు. అమ్మవారి మూలవిరాట్టును ఒకే ఒక పెద్ద నల్లరాయిపై చెక్కడం చాళుక్య శిల్పశైలికి నిదర్శనం. అందుకే ఈ ఆలయంలో మనకు చాళుక్యుల వాస్తుశిల్పం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.
చాళుక్యులు ఈ ఆలయానికి పునాది వేస్తే, దానికి ప్రాణం పోసి, వైభవాన్ని అద్దినవారు మన కాకతీయ చక్రవర్తులు. కాకతీయులకు భద్రకాళి అమ్మవారు కులదైవం. వారు అమ్మవారిని తమ ఇంటి దేవతగా, రాజ్యానికి రక్షణ కవచంగా భావించి పూజించారు. గణపతి దేవుడు ఆలయం పక్కనే మనమందరం ఇప్పుడు చూస్తున్న ఈ పెద్ద చెరువును తవ్వించి, ఆలయానికి మరింత శోభను చేకూర్చారు. ఈ చెరువు వల్లే ఇప్పటికీ ఈ ప్రాంతమంతా పచ్చదనంతో, ప్రశాంత వాతావరణంతో అలరారుతోంది.
కోహినూర్ వజ్రం - అమ్మవారి ఎడమ కన్ను
మనందరినీ ఆశ్చర్యపరిచే ఒక చారిత్రక నిజం ఈ ఆలయంతో ముడిపడి ఉంది. ఒకప్పుడు ప్రపంచాన్నే అబ్బురపరిచిన కోహినూర్ వజ్రాన్ని, కాకతీయ రాజులు అమ్మవారి మూలవిరాట్టుకు ఎడమ కన్నుగా అమర్చారని చారిత్రక ఆధారాలు ఉన్నాయి. ఆ వజ్రపు కాంతికి గర్భగుడి మొత్తం ప్రకాశవంతంగా వెలిగిపోయేదట. ఢిల్లీ సుల్తానుల దండయాత్రల సమయంలో, మన కాకతీయ సామ్రాజ్యం పతనమైన తర్వాత, ఆ కోహినూర్ వజ్రం ఇక్కడి నుండి తరలించబడి, ఎన్నో చేతులు మారి, ప్రస్తుతం బ్రిటన్ రాణి కిరీటంలో భాగమైంది. మన అమ్మవారి కంటికి ఆభరణంగా ఉండాల్సిన వజ్రం, ఇప్పుడు ఎక్కడో పరాయి దేశంలో ఉందన్న విషయం తెలిస్తే, ప్రతి వరంగల్ వాసి గుండె తరుక్కుపోతుంది.
ఆలయ విశిష్టత, నిర్మాణ శైలి
ఈ ఆలయం కేవలం ఆధ్యాత్మిక కేంద్రం మాత్రమే కాదు, ఒక అద్భుతమైన వాస్తుశిల్ప కళాఖండం.
- అమ్మవారి విగ్రహం: దాదాపు 9 అడుగుల ఎత్తు, 9 అడుగుల వెడల్పుతో, ఒకే శిలపై చెక్కబడిన అమ్మవారి విగ్రహం భక్తులను భక్తి పారవశ్యంలో ముంచెత్తుతుంది. అమ్మవారు పద్మాసనంలో కూర్చుని, ఎనిమిది చేతులలో ఖడ్గం, త్రిశూలం, డమరుకం వంటి ఆయుధాలు ధరించి, రౌద్ర రూపంలో దర్శనమిస్తారు. అయినా, అమ్మవారి కళ్ళల్లోని కరుణ భక్తులకు కొండంత ధైర్యాన్ని ఇస్తుంది.
- చాళుక్య శైలి: చతురస్రాకారంలో ఉండే స్తంభాలు, పిరమిడ్ ఆకారంలో ఉండే గోపురం, విశాలమైన మహామండపం చాళుక్యుల నిర్మాణ శైలికి అద్దం పడతాయి.
- ధ్వజస్తంభం మరియు సింహ వాహనం: గర్భగుడికి ఎదురుగా అమ్మవారి వాహనమైన సింహం విగ్రహం గంభీరంగా కనిపిస్తుంది. ఆలయ ప్రాంగణంలో ఎత్తైన ధ్వజస్తంభం, బలిపీఠం కూడా ఉన్నాయి.
- పరివార దేవతలు: మహామండపంలో వీరభద్రుని రూపంలో ఉన్న శివుడు, సుబ్రహ్మణ్య స్వామి, హనుమంతుడు, నవగ్రహాల విగ్రహాలు కూడా కొలువై ఉన్నాయి.
పునరుజ్జీవనం మరియు నేటి ప్రాముఖ్యత
కాకతీయ సామ్రాజ్య పతనం తర్వాత, దాదాపు 900 సంవత్సరాల పాటు ఈ ఆలయం కొంతకాలం పాటు ప్రాభవాన్ని కోల్పోయింది. 1950లో, శ్రీ గణపతి శాస్త్రి గారు, మరికొంతమంది స్థానిక పెద్దలు, భక్తుల సహాయంతో ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించి, మళ్లీ ప్రాణం పోశారు. అప్పటి నుండి, ఈ ఆలయం మళ్లీ పూర్వ వైభవాన్ని సంతరించుకుని, దక్షిణ భారతదేశంలోనే ఒక ముఖ్యమైన శక్తి పీఠంగా విరాజిల్లుతోంది.
ప్రతిరోజూ వేలాది మంది భక్తులు అమ్మవారిని దర్శించుకోవడానికి ఇక్కడికి వస్తుంటారు. ముఖ్యంగా, శరన్నవరాత్రులు, శాకంబరి ఉత్సవాలు, శ్రావణ మాసంలో ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు, ఉత్సవాలు ఎంతో వైభవంగా జరుగుతాయి. ఈ సమయంలో మన వరంగల్ నగరం మొత్తం పండుగ వాతావరణాన్ని సంతరించుకుంటుంది.
చివరగా, భద్రకాళి ఆలయం మన వరంగల్ నగరానికి ఒక ఆధ్యాత్మిక కేంద్రం మాత్రమే కాదు, మన చరిత్రకు, మన వారసత్వానికి, మన ఆత్మగౌరవానికి ప్రతీక. మన పూర్వీకులైన కాకతీయులు మనకిచ్చిన ఈ అమూల్యమైన వారసత్వ సంపదను కాపాడుకోవాల్సిన బాధ్యత మనందరిపై ఉంది.
