రామాయణం ఏడవ రోజు: దశరథుని మరణం, భరతుని శోకం
రామాయణ కథా యాత్రలో మనం నిన్న, శ్రీరాముడు తండ్రి మాటను నిలబెట్టడానికి వనవాస దీక్షను స్వీకరించడం, సీతాలక్ష్మణులు ఆయనను అనుసరించడం, అయోధ్య ప్రజలు కన్నీటి సంద్రంలో మునిగిపోవడం చూశాం. తమస నదీ తీరాన మొదటి రాత్రి గడిపిన తర్వాత, రాముడు తన ప్రయాణాన్ని కొనసాగించాడు. కానీ అయోధ్యలో మాత్రం చీకటి అలుముకుంది. ప్రాణానికి ప్రాణమైన కుమారుడు దూరమవ్వడంతో, దశరథ మహారాజు పడిన వేదన వర్ణనాతీతం. నేటి కథ, రామాయణంలో అత్యంత విషాదకరమైన ఘట్టాలలో ఒకటి. పుత్రశోకంతో ఒక తండ్రి ఎలా ప్రాణాలు విడిచాడు? జరిగిన కుట్ర తెలియని మరో కుమారుడు ఎలా విలవిల్లాడాడు? అనే హృదయవిదారక ఘట్టాన్ని, దశరథుని మరణం, భరతుని శోకం గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
శ్రీరాముడు, సీత, లక్ష్మణులతో మంత్రి సుమంత్రుడు నడిపిన రథం కనుమరుగైన తర్వాత, అయోధ్య నగరం ప్రాణం లేని శరీరంలా నిశ్శబ్దంగా మారింది. దశరథ మహారాజు తన మందిరంలో ఒంటరిగా, రాముని తలచుకుంటూ కుమిలిపోతున్నాడు. ఆయన కళ్ల ముందు రాముని బాల్యం, ఆయన చిరునవ్వు, ఆయన వినయం అన్నీ కదలాడుతున్నాయి. "హా రామా! హా సీతా! హా లక్ష్మణా!" అంటూ ఆయన రోదన అయోధ్య గోడలను తాకి ప్రతిధ్వనించింది. ఆయనను ఓదార్చడానికి కౌసల్య, సుమిత్ర ప్రయత్నించినా, వారి కన్నీళ్లు కూడా ఆగలేదు. ఆ రాత్రి, దశరథుని మనసులో ఒక పాత గాయం, ఒక పాత శాపం మళ్ళీ చిగురించింది.
పుత్రశోకం: దశరథుని వేదన, శ్రవణ కుమారుని కథ
రాముని వియోగంతో తీవ్రమైన దుఃఖంలో ఉన్న దశరథ మహారాజు, కౌసల్యతో తన గతాన్ని పంచుకోవడం ప్రారంభించాడు. ఆయనకు తన యవ్వనంలో జరిగిన ఒక పాపకార్యం గుర్తుకువచ్చింది. "కౌసల్యా! తెలియక చేసిన పాపం ఎప్పటికైనా వెంటాడుతుంది అంటారు. నాకూ అదే గతి పట్టింది," అంటూ ఆ సంఘటనను వివరించసాగాడు. యవ్వనంలో, దశరథుడు శబ్దభేది (శబ్దాన్ని బట్టి లక్ష్యాన్ని ఛేదించే) విద్యలో నిపుణుడు. ఒకనాడు ఆయన వేటకు వెళ్ళినప్పుడు, రాత్రి సమయంలో సరయూ నదిలో ఒక పాత్రలో నీరు ముంచుతున్న శబ్దం వినిపించింది. అది ఏదో ఏనుగు నీళ్లు తాగుతున్న శబ్దమని భ్రమపడి, దశరథుడు ఆ శబ్దం వచ్చిన దిక్కుగా బాణాన్ని ప్రయోగించాడు.
ఒక శాపం, ఒక తండ్రి ఆవేదన
కానీ, బాణం తగిలిన చోటు నుండి ఏనుగు ఘీంకారం బదులు, ఒక మనిషి ఆర్తనాదం వినిపించింది. దశరథుడు దిగ్భ్రాంతితో అక్కడికి పరుగున వెళ్ళాడు. అక్కడ, ఒక యువకుడు బాణం గుచ్చుకుని, నెత్తుటి మడుగులో పడి ఉన్నాడు. అతడే శ్రవణ కుమారుడు. అతను తన గుడ్డివారైన తల్లిదండ్రులను కావడిలో మోసుకుంటూ తీర్థయాత్రలకు తీసుకువెళ్తున్నాడు. దాహంతో ఉన్న తన తల్లిదండ్రుల కోసం నీరు తీసుకురావడానికి నదికి వచ్చి, దశరథుని బాణానికి బలయ్యాడు. చనిపోయే ముందు, "రాజా! నా తల్లిదండ్రులు దాహంతో ఉన్నారు. వారికి ఈ నీటిని అందించి, నా మరణ వార్తను తెలియజేయి," అని వేడుకున్నాడు. దశరథుడు ఆ నీటితో శ్రవణుని తల్లిదండ్రుల వద్దకు వెళ్లి, జరిగిన ఘోరాన్ని వివరించాడు. ఆ వార్త విన్న ఆ వృద్ధ దంపతులు గుండెలవిసేలా రోదించారు. "రాజా! మేము ఎలాగైతే పుత్రశోకంతో ప్రాణాలు విడుస్తున్నామో, భవిష్యత్తులో నీవు కూడా అదే పుత్రశోకంతో మరణిస్తావు," అని శపించి, వారు కూడా అక్కడికక్కడే ప్రాణాలు విడిచారు. ఆ శాపమే ఇప్పుడు నిజమైందని దశరథుడు కౌసల్య ముందు విలపించాడు.
దశరథుని మరణం: అయోధ్య అనాథగా మారింది
శ్రవణ కుమారుని కథను గుర్తుచేసుకుంటూ, దశరథుని దుఃఖం రెట్టింపయింది. ఆయన కంటి చూపు నెమ్మదిగా మందగించడం ప్రారంభించింది. "కౌసల్యా! నాకు చూపు పోతోంది. నా ప్రాణం పోయే సమయం ఆసన్నమైంది. రాముని చూడకుండా నేను బ్రతకలేను," అంటూ ఆయన తీవ్రమైన వేదనతో మంచంపై పడిపోయాడు. ఆయన శరీరం చల్లబడటం మొదలైంది. "రామా... లక్ష్మణా... సీతా..." అని చివరిసారిగా తన ప్రియమైన వారిని తలచుకుంటూ, ఆ పుత్రశోకాన్ని తట్టుకోలేక దశరథ మహారాజు తన ప్రాణాలను విడిచాడు. ఇక్ష్వాకు వంశపు మహారాజు, ధర్మాత్ముడు, సత్యసంధుడు అయిన దశరథుడు, ఇచ్చిన మాటకు కట్టుబడి, పుత్ర వియోగంతో మరణించాడు.
అయోధ్యలో అలుముకున్న విషాదం
రాజు మరణంతో అయోధ్య అనాథగా మారింది. కౌసల్య, సుమిత్ర, ఇతర రాణులు, మంత్రులు, ప్రజలందరూ గుండెలవిసేలా రోదించారు. పట్టాభిషేక సంబరాలతో నిండాల్సిన నగరం, ఇప్పుడు చావు కేకలతో నిండిపోయింది. తండ్రి మరణించాడు, పెద్దన్న అడవుల పాలయ్యాడు. ఇప్పుడు రాజ్యాన్ని ఎవరు చూసుకుంటారు? అనే ప్రశ్న అందరినీ వేధించింది. అప్పుడు వశిష్ఠ మహర్షి, ఇతర మంత్రులు కలిసి, దశరథుని శరీరాన్ని తైల ద్రోణిలో (నూనెల తొట్టి) భద్రపరచి, తదుపరి కార్యక్రమాల కోసం భరతుని రాక కోసం ఎదురుచూడాలని నిర్ణయించారు.
భరతుని రాక మరియు శోకం
ఈ సంఘటనలు జరిగినప్పుడు భరతుడు, శత్రుఘ్నుడు తమ మేనమామ అయిన కేకయ రాజు ఇంట్లో ఉన్నారు. అయోధ్యలో జరిగిన ఘోరం గురించి వారికి ఏమీ తెలియదు. వశిష్ఠుడు వెంటనే దూతలను పంపి, భరతుడిని అత్యవసరంగా అయోధ్యకు తీసుకురమ్మని ఆజ్ఞాపించాడు. భరతునికి అయోధ్యకు రాగానే ఏదో కీడు శంకించింది. నగరం కళావిహీనంగా, ప్రజలు దుఃఖంలో ఉండటం చూసి ఆయన మనసు కీడు శంకించింది. అంతఃపురంలోకి అడుగుపెట్టగానే, తండ్రి మరణవార్త, అన్న రాముడు వనవాసానికి వెళ్ళిన వార్త తెలిసి, భరతుడు కుప్పకూలిపోయాడు.
తల్లిపై భరతుని ఆగ్రహం
ఈ ఘోరాలన్నింటికీ తన తల్లే కారణమని తెలిసి భరతునిలో దుఃఖం, కోపంగా మారింది. ఆయన కైకేయి మందిరానికి పరుగున వెళ్లి, "ఛీ! పాపాత్మురాలా! నీవు నా తల్లివి కాదు, నా వంశాన్ని నాశనం చేయడానికి పుట్టిన రాక్షసివి! నీ స్వార్థం కోసం, నా తండ్రిని చంపి, నా అన్నను అడవుల పాలు చేశావు. నీవు కోరిన ఈ రాజ్యాన్ని నేను ముట్టుకోను. నిన్ను తల్లి అని పిలవడానికి కూడా నేను సిగ్గుపడుతున్నాను," అని తీవ్రంగా నిందించాడు. భరతుని మాటలకు కైకేయి నిశ్చేష్టురాలైంది. ఆమె తన తప్పును గ్రహించి, పశ్చాత్తాపంతో కుమిలిపోయింది. భరతుడు తన తండ్రి మృతదేహాన్ని చూసి, తన అన్న రాముని తలచుకుని వెక్కివెక్కి ఏడ్చాడు. ఆయన శోకం చూసి అక్కడి వారందరి హృదయాలు కరిగిపోయాయి.
ముగింపు
దశరథుని మరణం, భరతుని శోకం రామాయణంలో ఒక భావోద్వేగభరితమైన, హృదయవిదారకమైన ఘట్టం. ఇది తండ్రి ప్రేమ యొక్క లోతును, మాట నిలబెట్టుకోవడం యొక్క పర్యవసానాలను, మరియు స్వార్థం ఎంతటి వినాశనానికి దారితీస్తుందో తెలియజేస్తుంది. భరతుని పాత్ర, ఆయన త్యాగం, అన్న పట్ల ఆయనకున్న భక్తి, ఈ ఘట్టం నుండే ప్రారంభమవుతుంది. తండ్రి మరణించాడు, అన్న అడవుల్లో ఉన్నాడు. ఈ క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో భరతుడు రాజ్యాన్ని ఎలా కాపాడాడు? ఆయన తదుపరి అడుగు ఏమిటి?
రేపటి కథలో, భరతుడు తన తండ్రికి అంత్యక్రియలు ఎలా నిర్వహించాడు, రాజ్యాన్ని నిరాకరించి, తన అన్న రామునిని తిరిగి తీసుకురావడానికి అడవికి ఎలా బయలుదేరాడో తెలుసుకుందాం. ఈ కథపై మీ అభిప్రాయాలను పంచుకోండి.
Listen the story
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. దశరథ మహారాజు ఎలా మరణించాడు?
దశరథ మహారాజు తన ప్రియ పుత్రుడైన శ్రీరాముని వియోగాన్ని తట్టుకోలేక, పుత్రశోకంతో మరణించాడు. తన యవ్వనంలో శ్రవణ కుమారుని తండ్రి ఇచ్చిన శాపం కూడా ఆయన మరణానికి ఒక కారణం.
2. శ్రవణ కుమారుడు ఎవరు? దశరథునికి ఆయనకు సంబంధం ఏమిటి?
శ్రవణ కుమారుడు తన గుడ్డి తల్లిదండ్రులను సేవించుకునే ఒక భక్తుడు. యవ్వనంలో దశరథుడు వేటకు వెళ్ళినప్పుడు, పొరపాటున శ్రవణుడిని జంతువని భావించి బాణంతో కొట్టి చంపాడు. అప్పుడు శ్రవణుని తండ్రి, దశరథుడిని కూడా పుత్రశోకంతో మరణించమని శపించాడు.
3. దశరథుని మరణవార్త తెలిసినప్పుడు భరతుడు ఎక్కడ ఉన్నాడు?
దశరథుని మరణవార్త తెలిసినప్పుడు భరతుడు తన మేనమామ ఇంట్లో, కేకయ రాజ్యంలో ఉన్నాడు.
4. తన తల్లి కైకేయిపై భరతుడు ఎలా స్పందించాడు?
తన తండ్రి మరణానికి, అన్న వనవాసానికి తన తల్లే కారణమని తెలిసి, భరతుడు తీవ్రమైన ఆగ్రహంతో ఆమెను నిందించాడు. ఆమె కోరిన రాజ్యాన్ని తాను ఎప్పటికీ స్వీకరించనని స్పష్టం చేశాడు.
5. దశరథుని మృతదేహాన్ని ఎందుకు తైల ద్రోణిలో భద్రపరిచారు?
దశరథుడు మరణించినప్పుడు భరతుడు, శత్రుఘ్నుడు అయోధ్యలో లేరు. రాజకుమారులందరూ లేకుండా అంత్యక్రియలు నిర్వహించడం సరికాదని, వారు వచ్చేవరకు శరీరం పాడవకుండా ఉండటానికి తైల ద్రోణిలో (సుగంధ తైలాల తొట్టి) భద్రపరిచారు.
Also Read :
శ్రీరాముని వనవాస దీక్ష, అయోధ్య ప్రజల విలాపం ramayanam Day 6
మంథర కుట్ర, కైకేయి వరాలు Ramayanam Day 5
సీతా స్వయంవరం, శివధనుర్భంగం Ramayanam Day 4
అహల్యా శాప విమోచనం, మిథిలా ప్రయాణం Ramayanam Day 3
విశ్వామిత్రుని రాక, యాగ రక్షణ Ramayanam Day 2
దశరథుని పుత్రకామేష్ఠి యాగం, శ్రీరామాదుల జననం Ramayanam Day 1
