సనాతన హిందూ ధర్మం గురించి మాట్లాడేటప్పుడు తరచుగా వినిపించే మాట "ముక్కోటి దేవతలు". ఈ మాట వినగానే సామాన్యుల మనసులో ఎన్నో ప్రశ్నలు తలెత్తుతాయి. నిజంగా 33 కోట్ల మంది దేవతలు ఉన్నారా? ఇంతమందిలో ఎవరు గొప్ప? అందరినీ పూజించాలా? లేక శివున్నో, విష్ణువునో, అమ్మవారినో... ఒక్కరిని నమ్ముకుంటే సరిపోతుందా? ఈ ప్రశ్నలు చాలా సహజమైనవి మరియు హిందూమతం యొక్క లోతైన తాత్వికతను అర్థం చేసుకోవడానికి ఒక తొలి మెట్టు. హిందూమతం అనేక రూపాలను ఆరాధించే స్వేచ్ఛను ఇస్తూనే, "భగవంతుడు ఒక్కడే" అనే ఏకత్వపు సందేశాన్ని కూడా అందిస్తుంది. ఈ వ్యాసంలో, మనం 'ముక్కోటి దేవతల' వెనుక ఉన్న అసలు అర్థాన్ని, భగవంతుని యొక్క ఏకత్వ, అనేకత్వ భావనలను, మరియు ఇష్టదైవ ఆరాధన యొక్క ప్రాముఖ్యతను వివరంగా తెలుసుకుందాం.
'ముక్కోటి దేవతలు' - అపోహ మరియు వాస్తవం
"ముక్కోటి దేవతలు" అనే మాట హిందూమతంపై ఉన్న అతిపెద్ద అపోహలలో ఒకటి. ఈ అపోహకు కారణం సంస్కృత పదం 'కోటి'కి ఉన్న రెండు వేర్వేరు అర్థాలను సరిగ్గా అర్థం చేసుకోకపోవడం.
- 'కోటి'కి రెండు అర్థాలు: సంస్కృతంలో 'కోటి' అనే పదానికి 'crore' (సంఖ్య) అనే అర్థంతో పాటు, 'రకము' (type), 'వర్గము' (category), లేదా 'సర్వోన్నతమైన' (supreme) అనే అర్థాలు కూడా ఉన్నాయి.
ప్రాచీన వేద గ్రంథాలలో, ముఖ్యంగా బృహదారణ్యక ఉపనిషత్తులో, 'త్రయస్త్రింశతి కోటి' దేవతల గురించి ప్రస్తావన ఉంది. ఇక్కడ 'కోటి' అనగా 'రకము' లేదా 'వర్గము'. అంటే, 33 కోట్ల మంది దేవతలు అని కాదు, 33 రకాల ప్రధాన దేవతలు అని అర్థం. ఈ 33 దేవతలు విశ్వంలోని వివిధ శక్తులకు, ప్రకృతి అంశాలకు ప్రతీకలు. ఈ 33 దేవతల వర్గీకరణ కింద విధంగా ఉంటుంది:
- 12 ఆదిత్యులు (Adityas): వీరు సంవత్సరంలోని 12 నెలలకు ప్రతీకలు, విశ్వంలోని సౌరశక్తికి అధిపతులు.
- 11 రుద్రులు (Rudras): వీరు మనలోని ప్రాణశక్తులకు, భావోద్వేగాలకు, మరియు ప్రకృతిలోని తుఫాను వంటి తీవ్రమైన శక్తులకు ప్రతీకలు.
- 8 వసువులు (Vasus): వీరు భూమి, నీరు, అగ్ని, గాలి, ఆకాశం వంటి ప్రకృతి యొక్క మూలకాలకు అధిపతులు.
- 2 అశ్వినులు (Ashvins): వీరు ఆరోగ్యం, ఉషోదయం, మరియు సంపదకు ప్రతీకలుగా భావించే దేవ వైద్యులు.
ఈ 33 రకాల దేవతల సమూహమే కాలక్రమేణా 'ముక్కోటి దేవతలు'గా జన బాహుళ్యంలోకి వచ్చింది. కాబట్టి, హిందూమతం 33 కోట్ల మంది దేవుళ్లను పూజించమని చెప్పడం లేదు, విశ్వాన్ని నడిపించే దైవిక శక్తులను వివిధ రూపాలలో గౌరవించమని చెబుతోంది.
భగవంతుడు ఒక్కడే, రూపాలు అనేకం
 |
| సృష్టి, స్థితి, లయ కారకులైన త్రిమూర్తులు - బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరులు. |
హిందూ ధర్మం యొక్క మూల సిద్ధాంతం "ఏకం సత్ విప్రా బహుధా వదంతి" - ఋగ్వేదంలోని ఈ వాక్యం యొక్క అర్థం "సత్యం (భగవంతుడు) ఒక్కటే, కానీ జ్ఞానులు దానిని అనేక పేర్లతో పిలుస్తారు."
- నిర్గుణ బ్రహ్మన్ మరియు సగుణ బ్రహ్మన్: అద్వైత వేదాంతం ప్రకారం, పరమాత్మ లేదా అంతిమ సత్యం అయిన 'బ్రహ్మన్' ఒక్కటే. అది నిరాకారమైనది, గుణాతీతమైనది (నిర్గుణ బ్రహ్మన్). దానిని మనస్సుతో గానీ, ఇంద్రియాలతో గానీ గ్రహించడం సామాన్యులకు కష్టం.
- ఆరాధన కోసం రూపాలు: అందుకే, సామాన్య భక్తుల ఆరాధన కోసం, వారి భక్తిని కేంద్రీకరించడం కోసం ఆ నిరాకార పరబ్రహ్మమే అనేక రూపాలను, గుణగణాలను ధరించి వ్యక్తమవుతుంది. దీనినే 'సగుణ బ్రహ్మన్' అంటారు. సృష్టికర్తగా బ్రహ్మ, స్థితికారునిగా విష్ణువు, లయకారునిగా శివుడు (త్రిమూర్తులు), అలాగే శక్తి స్వరూపిణిగా దుర్గాదేవి, సంపదకు లక్ష్మీదేవి, విద్యకు సరస్వతీ దేవి... ఇలా అనేక రూపాలలో ఆ ఒక్క భగవంతుడినే మనం ఆరాధిస్తాము.
ఉదాహరణకు, నీరు ఒక్కటే. కానీ దాని స్థితిని బట్టి మనం మంచు, నీరు, ఆవిరి అని వివిధ పేర్లతో పిలుస్తాము. అలాగే, బంగారం ఒక్కటే, కానీ దానితో చేసిన ఆభరణాలను బట్టి ఉంగరం, హారం, గాజులు అని పిలుస్తాము. అదేవిధంగా, భగవంతుడు ఒక్కడే, కానీ మనం ఆరాధించే రూపాలు, పేర్లు వేరు.
ఇష్టదైవ ఆరాధన యొక్క ప్రాముఖ్యత
హిందూమతం అందించే ఒక అద్భుతమైన స్వేచ్ఛ 'ఇష్టదైవ' ఆరాధన. ప్రతి వ్యక్తి తన మానసిక తత్వానికి, భావోద్వేగాలకు అనుగుణమైన ఒక దైవ రూపాన్ని తన ఇష్టదైవంగా ఎంచుకుని, ఆరాధించవచ్చు.
- వ్యక్తిగత అనుబంధం: ఇష్టదైవ ఆరాధన భక్తునికి, భగవంతునికి మధ్య ఒక బలమైన, వ్యక్తిగత అనుబంధాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. ఇది భక్తి మార్గాన్ని సులభతరం చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, వరంగల్‌లో నివసించే వ్యక్తికి స్థానిక భద్రకాళి అమ్మవారిపై గాఢమైన నమ్మకం ఉండవచ్చు, అది వారి ఇష్టదైవం అవుతుంది.
- భక్తి కేంద్రీకరణ: అనేక రూపాలపై మనసును చెదరనీయకుండా, ఒకే రూపంపై భక్తిని కేంద్రీకరించడం వల్ల ఆధ్యాత్మిక పురోగతి వేగంగా సాధ్యమవుతుంది. శ్రీరామకృష్ణ పరమహంస కాళికాదేవిని, రామదాసు శ్రీరాముడిని తమ ఇష్టదైవంగా కొలిచి తరించారు.
- గమ్యం ఒక్కటే: ఏ దైవాన్ని ఇష్టదైవంగా కొలిచినా, ఆ ఆరాధన అంతిమంగా ఆ పరబ్రహ్మానికే చేరుతుంది. నదులన్నీ వేర్వేరు మార్గాలలో ప్రయాణించి చివరికి సముద్రంలో కలిసినట్లు, మన ఆరాధనలన్నీ ఆ ఏకైక పరమాత్మనే చేరుతాయి.
మరి ఇతర దేవతలను గౌరవించాలా?
ఖచ్చితంగా గౌరవించాలి. తన ఇష్టదైవాన్ని ఆరాధిస్తూ, ఇతర దైవ రూపాలను తక్కువగా చూడటం లేదా అగౌరవపరచడం సరైన భక్తి కాదు. అది అజ్ఞానానికి చిహ్నం. నిజమైన భక్తుడు అన్ని రూపాలలో ఉన్నది ఆ ఒక్క పరమాత్మే అని గుర్తిస్తాడు. అందుకే, మనం ఏ పూజ ప్రారంభించినా, ముందుగా విఘ్నాలను తొలగించే వినాయకుడిని ప్రార్థిస్తాము. విష్ణువును పూజించేవారు శివాలయానికి, శివుడిని పూజించేవారు విష్ణు ఆలయానికి వెళతారు. హరి (విష్ణువు), హర (శివుడు) ఇద్దరూ ఒక్కటే అనే 'హరిహరాభేదం' తత్వం హిందూమతంలోని ఐక్యతను చాటి చెబుతుంది. మన ఇష్టదైవంపై మన భక్తిని కేంద్రీకరిస్తూనే, ఇతర దైవ రూపాల పట్ల గౌరవాన్ని కలిగి ఉండటమే పరిపూర్ణమైన భక్తి లక్షణం.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
ఎవరు గొప్ప - శివుడా, విష్ణువా?
ఇది తరచుగా తలెత్తే ప్రశ్న. శైవ పురాణాల ప్రకారం శివుడు, వైష్ణవ పురాణాల ప్రకారం విష్ణువు సర్వోన్నత దైవంగా కీర్తించబడ్డారు. కానీ, తాత్వికంగా చూస్తే, ఇద్దరూ ఆ ఒక్క పరమాత్మ యొక్క రెండు విభిన్న స్వరూపాలు. భక్తుని యొక్క సంప్రదాయం, నమ్మకాన్ని బట్టి వారి ఎంపిక ఉంటుంది. ఒకరిని గొప్ప, మరొకరిని తక్కువ అని భావించడం సరైనది కాదు.
ఇష్టదైవాన్ని ఎలా ఎంచుకోవాలి?
ఇష్టదైవాన్ని ఎంచుకోవడం అనేది చాలా వ్యక్తిగతమైన విషయం. ఇది మీ కుటుంబ సంప్రదాయం (కులదైవం) నుండి రావచ్చు, లేదా ఏ దేవుని కథలు, రూపం, గుణగణాలు మిమ్మల్ని ఎక్కువగా ఆకర్షిస్తాయో, ఆ దైవాన్ని మీ ఇష్టదైవంగా ఎంచుకోవచ్చు. కొన్నిసార్లు ఒక గురువు మార్గనిర్దేశం కూడా సహాయపడుతుంది. మీ హృదయం ఏ రూపం వైపు సహజంగా మొగ్గు చూపుతుందో, అదే మీ మార్గం.
గ్రామ దేవతలను పూజించడం సరైనదేనా?
ఖచ్చితంగా సరైనదే. గ్రామ దేవతలు స్థానిక సమాజాన్ని, ప్రజలను కాపాడే దైవిక శక్తులుగా భావించబడతారు. చాలా గ్రామ దేవతలు ఆదిపరాశక్తి యొక్క స్వరూపాలే. వారి ఆరాధన హిందూ జానపద సంప్రదాయంలో ఒక ముఖ్యమైన భాగం. వరంగల్‌లోని భద్రకాళి, సమ్మక్క-సారలమ్మ వంటి దేవతల ఆరాధన దీనికి చక్కటి ఉదాహరణ.
ముగింపు
హిందూమతంలోని 'ముక్కోటి దేవతల' భావన సంక్లిష్టంగా కనిపించినా, దాని వెనుక ఉన్న తత్వం చాలా సరళమైనది మరియు గంభీరమైనది. భగవంతుడు అనంతమైనవాడు, ఆయనను ఏ ఒక్క రూపానికో, పేరుకో పరిమితం చేయలేము. అందుకే, సనాతన ధర్మం మనకు అనేక రూపాలను, అనేక మార్గాలను అందించింది. 'ముక్కోటి దేవతలు' అంటే 33 కోట్ల దేవుళ్ళు కాదు, 33 ప్రధాన దైవిక వర్గాలు. ఆ దేవతలందరిలో ఉన్నది ఆ ఏకైక పరబ్రహ్మమే. కాబట్టి, ఎవరు గొప్ప అనే వాదనకు బదులుగా, అన్ని రూపాలలో ఉన్న ఏకత్వాన్ని చూస్తూ, మనకు నచ్చిన ఇష్టదైవాన్ని పూర్తి భక్తిశ్రద్ధలతో ఆరాధిస్తే చాలు. అదే మోక్షానికి మార్గం.
ఈ తాత్విక అంశంపై మీ అభిప్రాయాలు ఏమిటి? మీ ఇష్టదైవం ఎవరు మరియు మీరు వారిని ఎలా ఆరాధిస్తారు? మీ అనుభవాలను క్రింద కామెంట్లలో పంచుకోండి. హిందూ ధర్మంలోని ఈ గొప్పతనాన్ని మీ స్నేహితులతో పంచుకోండి.
