భగవద్గీత: తొమ్మిదవ రోజు - అధ్యాయం 9: రాజ విద్యా రాజ గుహ్య యోగం
గత అధ్యాయాలలో మనం జ్ఞానం, కర్మ, ధ్యానం, భగవంతుని స్వరూపం, మరణ రహస్యం వంటి ఎన్నో లోతైన విషయాలను తెలుసుకున్నాం. ఇప్పుడు, శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడిని (మరియు మనందరినీ) మరింత లోతైన, అత్యంత సన్నిహితమైన జ్ఞానంలోకి తీసుకువెళుతున్నాడు. ఈ అధ్యాయం పేరు "రాజ విద్యా రాజ గుహ్య యోగం". అంటే, "విద్యలలోకెల్లా రారాజు, రహస్యాలలోకెల్లా పరమ రహస్యమైన జ్ఞానం". శ్రీకృష్ణుడే స్వయంగా ఈ జ్ఞానాన్ని ఇంత గొప్పగా అభివర్ణించాడు. ఎందుకంటే, ఇది కేవలం దేవుడు ఉన్నాడు అని తెలుసుకోవడం కాదు, ఆ దేవుడితో మనకు ఉన్న విడదీయరాని, ప్రేమపూర్వకమైన సంబంధాన్ని ఆవిష్కరించే జ్ఞానం. ఇది భక్తి యోగానికి పరాకాష్ట. ఇది తెలిసిన తర్వాత, మరే ఇతర జ్ఞానం అవసరం లేదని, ఇది నేరుగా మోక్షాన్ని ఇస్తుందని భగవానుడు హామీ ఇస్తున్నాడు.
ఇది ఎందుకు "రహస్యాల రాజు"?
అధ్యాయం ప్రారంభంలోనే శ్రీకృష్ణుడు, "అర్జునా! నీవు దోష దృష్టి లేనివాడవు, నా భక్తుడవు కాబట్టి, ఈ అత్యంత రహస్యమైన జ్ఞానాన్ని నీకు వివరిస్తాను. ఇది తెలుసుకోవడం ద్వారా నువ్వు సంసార బంధాల నుండి విముక్తుడవుతావు" అని అంటాడు.
- రాజ విద్య (King of Knowledge): ఇది అన్ని విద్యలలోకెల్లా రాజు వంటిది. ఎందుకంటే, మిగిలిన విద్యలన్నీ ప్రపంచంలోని వస్తువుల గురించి చెబితే, ఈ విద్య ఆ వస్తువులన్నిటికీ మూలమైన భగవంతుని గురించి, ఆత్మ గురించి చెబుతుంది. ఇది అంతిమ సత్యాన్ని నేరుగా చూపిస్తుంది.
- రాజ గుహ్యం (King of Secrets): ఇది రహస్యాలలోకెల్లా రహస్యం. ఎందుకంటే, ఇది కేవలం పుస్తకాలు చదవడం వల్లనో, తర్కం వల్లనో అర్థం కాదు. ఇది కేవలం భక్తి, శ్రద్ధ, మరియు భగవంతుని అనుగ్రహం ద్వారా మాత్రమే అనుభవంలోకి వస్తుంది. "శ్రద్ధ లేనివారు ఈ ధర్మాన్ని పొందలేక, నన్ను చేరలేక, ఈ మృత్యురూపమైన సంసారంలో తిరిగి తిరిగి జన్మిస్తూ ఉంటారు" అని కృష్ణుడు స్పష్టం చేస్తాడు. ఇది అత్యంత పవిత్రమైనది, ప్రత్యక్షంగా అనుభూతినిచ్చేది, ఆచరించడానికి చాలా సులభమైనది (
సుసుఖం కర్తుమ్) మరియు శాశ్వతమైన ఫలాన్ని ఇచ్చేది.
"అన్నీ నాలోనే ఉన్నాయి, కానీ నేను వాటిలో లేను"
ఈ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు తన నిజ స్వరూపాన్ని, సృష్టితో తనకున్న సంబంధాన్ని ఒక అద్భుతమైన పారడాక్స్ (paradox) రూపంలో వివరిస్తాడు. "నా అవ్యక్త రూపంతో (కంటికి కనిపించని సూక్ష్మ రూపం) ఈ ప్రపంచమంతా వ్యాపించి ఉన్నాను. సకల ప్రాణులు నా యందే ఉన్నాయి, కానీ నేను వాటి యందు లేను (మత్ స్థాని సర్వభూతాని న చాహం తేష్వవస్థితః)." ఇది అర్థం చేసుకోవడానికి కొంచెం కష్టంగా అనిపించవచ్చు. ఉదాహరణకు, సినిమా తెరను తీసుకోండి. సినిమాలోని దృశ్యాలు, పాత్రలు, అగ్ని, నీరు అన్నీ తెరపైనే ఆధారపడి ఉంటాయి. అవన్నీ తెర "యందు" ఉన్నాయి. కానీ, తెర మాత్రం ఆ దృశ్యాలలో లేదు. సినిమాలోని అగ్నికి తెర కాలదు, నీటికి తడవదు. అలాగే, ఈ సృష్టి మొత్తం భగవంతుని ఆధారంపైనే నడుస్తుంది, ఆయనలోనే ఉంది. కానీ, ఆయన ఈ సృష్టిలోని మార్పులకు, కర్మలకు, పాపపుణ్యాలకు అతీతుడుగా, అంటకుండా ఉంటాడు. గాలి ఎల్లప్పుడూ ఆకాశంలోనే సంచరిస్తుంది, కానీ ఆకాశానికి గాలి అంటదు. అలాగే, ప్రాణులన్నీ ఆయన ఆధీనంలోనే ఉన్నా, ఆయన వాటికి అతీతుడు.
సృష్టి, స్థితి, లయ అన్నీ నేనే
"అర్జునా! కల్పాంతంలో (సృష్టి ముగిసే సమయం) ప్రాణులన్నీ నా ప్రకృతిలో లీనమవుతాయి. కల్పాదిలో (సృష్టి ప్రారంభంలో) వాటిని మళ్ళీ నేనే సృష్టిస్తాను." ఈ సృష్టి, లయ చక్రాన్ని నేనే నడిపిస్తాను, కానీ నేను ఈ కర్మలకు బద్ధుడను కాను. ఎందుకంటే, నేను ఈ కర్మల ఫలంపై ఆసక్తి లేనివాడిగా, ఉదాసీనుడిలా (సాక్షిగా) ఉంటాను. నా అధ్యక్షతన నా ప్రకృతి ఈ చరాచర జగత్తును సృష్టిస్తుంది. నా ఈ పరమ భావాన్ని (Supreme Nature) తెలుసుకోలేని మూర్ఖులు, నేను ఒక సాధారణ మానవ రూపంలో అవతరించినప్పుడు నన్ను అవమానిస్తారు (అవజానన్తి మాం మూఢా). వారు నన్ను ఒక మామూలు మనిషిగా భావించి, నాశనకరమైన ఆసురీ స్వభావాన్ని పొందుతారు.
మహాత్ములు నన్ను ఎలా ఆరాధిస్తారు?
మూర్ఖులకు భిన్నంగా, మహాత్ములు ఎలా ఉంటారో శ్రీకృష్ణుడు వివరిస్తాడు. "పార్థా! దైవీ ప్రకృతిని ఆశ్రయించిన మహాత్ములు, నన్నే సకల ప్రాణులకు మూల కారణమని, నాశనం లేనివాడినని తెలుసుకుని, అనన్యమైన మనసుతో నన్నే సేవిస్తారు."
- సతతం కీర్తయన్తః: ఎల్లప్పుడూ నా నామాలను, గుణాలను కీర్తిస్తారు.
- యతన్తశ్చ దృఢవ్రతాః: మోక్షం కోసం దృఢమైన సంకల్పంతో ప్రయత్నిస్తారు.
- నమస్యన్తశ్చ మాం భక్త్యా: భక్తితో నాకు నిరంతరం నమస్కరిస్తారు.
- నిత్యయుక్తా ఉపాసతే: ఎల్లప్పుడూ నాతో అనుసంధానమై ఉండటానికి ఉపాసన చేస్తారు. కొందరు నన్ను ఏకత్వ భావనతో (అంతా ఒక్కటే అని), కొందరు వేర్వేరు రూపాలలో (బ్రహ్మ, విష్ణు, శివుడు), కొందరు విశ్వరూపుడిగా భావించి ఆరాధిస్తారు.
"అన్నీ నేనే" - భగవంతుని సర్వవ్యాపకత్వం
శ్రీకృష్ణుడు తన సర్వవ్యాపకత్వాన్ని వివరిస్తూ, "ఈ సృష్టిలో వేరొక వస్తువు లేదు, అన్నీ నేనే" అని ప్రకటిస్తాడు. "అహం క్రతురహం యజ్ఞః స్వధాహమహమౌషధమ్ | మంత్రోऽహమహమేవాజ్యమహమగ్నిరహం హుతమ్ ||" "నేనే క్రతువును (వేదోక్త యాగం), నేనే యజ్ఞాన్ని (స్మార్త యజ్ఞం), నేనే పితృదేవతలకు ఇచ్చే పిండాన్ని (స్వధ), నేనే ఓషధిని, నేనే మంత్రాన్ని, నేనే నెయ్యిని, నేనే అగ్నిని, మరియు నేనే హోమం చేసే క్రియను." ఇంతేకాదు, "ఈ జగత్తుకు తండ్రిని, తల్లిని, తాతను, పోషించేవాడిని, తెలుసుకోదగినవాడిని, పవిత్రమైన 'ఓం'కారాన్ని, ఋగ్వేదం, యజుర్వేదం, సామవేదం అన్నీ నేనే. గమ్యాన్ని, భర్తను, ప్రభువును, సాక్షిని, నివాసాన్ని, శరణు పొందదగినవాడిని, మిత్రుడిని అన్నీ నేనే." అని భగవంతుడు తన విశ్వరూపాన్ని మాటల ద్వారా ఆవిష్కరిస్తాడు.
భక్తి మార్గంలోని మూడు గొప్ప వాగ్దానాలు
ఈ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు తన భక్తులకు మూడు అద్భుతమైన, ఎంతో భరోసానిచ్చే వాగ్దానాలు చేస్తాడు. ఇవి భక్తి మార్గానికి మూల స్తంభాలు.
1. యోగక్షేమం నేనే చూసుకుంటాను
"అనన్యాశ్చిన్తయన్తో మాం యే జనాః పర్యుపాసతే | తేషాం నిత్యాభియుక్తానాం యోగక్షేమం వహామ్యహమ్ ||" "ఎవరైతే ఇతర ఆలోచనలు లేకుండా, అనన్యమైన భక్తితో నన్నే స్మరిస్తూ, ఉపాసిస్తారో... అటువంటి నిరంతరం నాతో అనుసంధానమై ఉండే భక్తుల యొక్క 'యోగం' (వారికి లేనిదానిని ప్రసాదించడం), 'క్షేమం' (వారికి ఉన్నదానిని రక్షించడం) బాధ్యతను నేనే స్వయంగా వహిస్తాను." ఇది భగవంతుడు తన భక్తులకు ఇచ్చిన అంతిమ ఇన్సూరెన్స్ పాలసీ. సంపూర్ణ శరణాగతి చేస్తే, మన భౌతిక, ఆధ్యాత్మిక అవసరాలన్నీ ఆయనే చూసుకుంటానని హామీ ఇస్తున్నాడు.
2. ఆకు, పువ్వు, నీరు చాలు!
"పత్రం పుష్పం ఫలం తోయం యో మే భక్త్యా ప్రయచ్ఛతి | తదహం భక్త్యుపహృమశ్నామి ప్రయతాత్మనః ||" "ఎవరైతే నాకు భక్తితో ఒక ఆకును గానీ, ఒక పువ్వును గానీ, ఒక పండును గానీ, లేదా కొంచెం నీటిని గానీ సమర్పిస్తారో, ఆ పవిత్ర హృదయుడైన భక్తుడు ప్రేమతో సమర్పించిన దానిని నేను స్వీకరిస్తాను." భగవంతుడికి మన సంపదలు, గొప్ప నైవేద్యాలు అవసరం లేదు. ఆయనకు కావాల్సింది కేవలం నిష్కల్మషమైన, ప్రేమపూర్వకమైన భక్తి మాత్రమే. ఈ శ్లోకం భక్తి మార్గాన్ని ప్రతి ఒక్కరికీ అందుబాటులోకి తెచ్చింది. పేదవాడు, ధనికుడు, పండితుడు, పామరుడు ఎవరైనా సరే, ప్రేమతో ఏది అర్పించినా ఆయన స్వీకరిస్తాడు.
3. ఘోర పాపి అయినా నన్నే చేరతాడు!
"అపి చేత్సుదురాచారో భజతే మామనన్యభాక్ |
సాధురేవ స మన్తవ్యః సమ్యగ్వ్యవసితో హి సః ||"
"ఒకవేళ ఘోరమైన పాపాలు చేసినవాడైనా సరే, ఇతర దేవతలను ఆశ్రయించకుండా, అనన్యమైన భక్తితో నన్నే సేవిస్తే, అతడిని సాధువుగానే (మంచివాడిగానే) పరిగణించాలి. ఎందుకంటే, అతడు సరైన మార్గాన్ని ఎంచుకున్నాడు." అంతేకాదు, "అటువంటి వాడు త్వరగానే ధర్మాత్ముడై, శాశ్వతమైన శాంతిని పొందుతాడు. అర్జునా! న మే భక్తః ప్రణశ్యతి - నా భక్తుడు ఎన్నటికీ నాశనం కాడు." అని శ్రీకృష్ణుడు గట్టిగా ప్రతిజ్ఞ చేస్తాడు. ఇది భక్తి యొక్క అమోఘమైన శుద్ధీకరణ శక్తిని, భగవంతుని అనంతమైన కరుణను చూపిస్తుంది.
అందరి పట్ల సమానమే, కానీ భక్తుడు ప్రియుడు
"నేను అన్ని ప్రాణుల పట్ల సమానంగా ఉంటాను. నాకు ద్వేషించదగినవారు లేరు, ప్రియమైనవారు లేరు (సమోऽహం సర్వభూతేషు...)." అని కృష్ణుడు చెబుతాడు. ఇది వినగానే, "మరి భక్తుల యోగక్షేమాలు చూస్తాను, నా భక్తుడు ప్రియుడు అన్నావు కదా, ఇది పక్షపాతం కాదా?" అని సందేహం రావచ్చు. దానికి ఆయనే సమాధానం చెబుతాడు, "కానీ, ఎవరైతే నన్ను భక్తితో సేవిస్తారో, వారు నా యందు, నేను వారి యందు ఉంటాను." ఇది పక్షపాతం కాదు. భగవంతుడు అగ్ని లాంటివాడు. అగ్ని అందరికీ సమానంగానే వెలుతురుని, వేడిని ఇస్తుంది. కానీ, ఎవరైతే అగ్నికి దగ్గరగా వస్తారో, వారు మాత్రమే దాని వేడిని, వెలుగును పొందుతారు. దూరంగా ఉన్నవారికి చలి వేస్తుంది. అది అగ్ని తప్పు కాదు. అలాగే, భగవంతుడికి దగ్గరయ్యే మార్గమే భక్తి. భక్తి చేసినవారు ఆయన అనుగ్రహాన్ని ప్రత్యక్షంగా అనుభవిస్తారు.
ముగింపు
తొమ్మిదవ అధ్యాయం, భగవద్గీతకే హృదయం లాంటిది. ఇది జ్ఞాన మార్గం యొక్క పొడితనాన్ని, కర్మ మార్గంలోని క్లిష్టతను పక్కన పెట్టి, సులభమైన, మధురమైన, శక్తివంతమైన భక్తి మార్గాన్ని మనకు పరిచయం చేసింది. భగవంతుడు మన యోగక్షేమాలను చూసుకుంటానని, మనం ప్రేమతో ఇచ్చే ఆకుకూరను కూడా స్వీకరిస్తానని, ఎంతటి పాపినైనా ఉద్ధరిస్తానని హామీ ఇచ్చాడు. మనమందరం, స్త్రీలు, శూద్రులు, వైశ్యులు, పాపయోనులైనా సరే, ఆయనను ఆశ్రయించి పరమగతిని పొందవచ్చని అభయమిచ్చాడు. చివరిగా, ఈ అధ్యాయాన్ని ఈ అద్భుతమైన పిలుపుతో ముగిస్తాడు: "మన్మనా భవ మద్భక్తో మద్యాజీ మాం నమస్కురు | మామేవైష్యసి యుక్త్వైవమాత్మానం మత్పరాయణః ||" "నీ మనసును నా యందే లగ్నం చెయ్యి, నా భక్తుడవు కమ్ము, నన్నే పూజించు, నాకే నమస్కరించు. ఈ విధంగా నన్నే పరమ గమ్యంగా భావించి, మనసును నాపై స్థిరంగా ఉంచితే, నువ్వు నన్నే పొందుతావు."
భగవంతుడు ఇచ్చిన ఈ గొప్ప వాగ్దానాలపై మీ అభిప్రాయం ఏమిటి? "పత్రం పుష్పం" అనే భావన నేటి సమాజానికి ఎంత అవసరం? మీ ఆలోచనలను క్రింద కామెంట్స్ రూపంలో పంచుకోండి. ఈ రాజ విద్యను మీ ఆత్మీయులతో షేర్ చేయండి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. "రాజ విద్యా రాజ గుహ్య యోగం" అని ఈ అధ్యాయాన్ని ఎందుకు అంటారు?
జ: ఇది విద్యలన్నిటిలో శ్రేష్ఠమైనది, రాజు లాంటిది (రాజ విద్య). ఎందుకంటే ఇది అంతిమ సత్యమైన భగవంతుని గురించి చెబుతుంది. ఇది రహస్యాలలోకెల్లా రహస్యం (రాజ గుహ్యం), ఎందుకంటే ఇది తర్కానికి అందనిది, కేవలం భక్తి మరియు శ్రద్ధ ఉన్నవారికి మాత్రమే అనుభవంలోకి వస్తుంది.
2. యోగక్షేమం వహామ్యహమ్ అంటే మనం పనులు చేయకుండా కూర్చున్నా దేవుడే అన్నీ చూసుకుంటాడా?
జ: కాదు. ఇక్కడ షరతు "అనన్యాశ్చిన్తయన్తో మాం" (ఇతర ఆలోచనలు లేకుండా నన్నే స్మరించు). ఎవరైతే తమ అహంకారాన్ని, కర్తృత్వ భావనను పూర్తిగా వదిలి, తమ జీవితాన్ని భగవంతుడికి సంపూర్ణంగా అంకితం చేస్తారో, వారి బాధ్యతను భగవంతుడే తీసుకుంటాడు. వారి పనులను కూడా భగవత్ ప్రేరణతోనే చేస్తారు.
3. ఇతర దేవతలను పూజించడం తప్పా?
జ: ఈ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు, "ఇతర దేవతలను పూజించేవారు కూడా నన్నే పూజిస్తున్నారు, కానీ అది అవిధిపూర్వకం (సరైన పద్ధతిలో కాదు)" అని అంటారు. ఎందుకంటే, ఆయా దేవతలకు శక్తిని ఇచ్చేది కూడా తానేనని చెబుతాడు. అయితే, ఆ దేవతల ద్వారా లభించే ఫలాలు తాత్కాలికమైనవి. తనను నేరుగా ఆరాధిస్తే శాశ్వతమైన మోక్షం లభిస్తుందని స్పష్టం చేస్తాడు.
4. ఘోర పాపి కూడా భక్తుడు ఎలా అవుతాడు?
జ: భగవంతుని నామానికి, భక్తికి ఉన్న శక్తి అటువంటిది. ఎప్పుడైతే ఒక పాపి, పశ్చాత్తాపంతో, "దేవా! నువ్వే గతి" అని అనన్యమైన భక్తితో శరణు వేడతాడో, ఆ క్షణమే అతని పరివర్తన మొదలవుతుంది. అతని భక్తి, అతని పాపాలను అగ్ని కట్టెలను కాల్చినట్లు భస్మం చేస్తుంది. అందుకే, న మే భక్తః ప్రణశ్యతి (నా భక్తుడు నాశనం కాడు) అని కృష్ణుడు గట్టిగా ప్రతిజ్ఞ చేశాడు.
