భగవద్గీత: ఐదవ రోజు - అధ్యాయం 5: కర్మ సన్యాస యోగం
గత అధ్యాయాలలో, శ్రీకృష్ణుడు ఒకచోట 'జ్ఞానం' గురించి, 'కర్మ సన్యాసం' గురించి గొప్పగా చెప్పాడు. మరోచోట 'కర్మ యోగం' (నిస్వార్థ కర్మ) ఆచరించమని ప్రశంసించాడు. ఈ రెండు విభిన్న మార్గాల గురించి విన్న అర్జునుడు సహజంగానే గందరగోళానికి గురయ్యాడు. "కృష్ణా! నువ్వు ఒకసారేమో కర్మలను వదిలివేయడం (సన్యాసం) గొప్ప అంటావు, మరుసటి క్షణమే కర్మలు చేయడం (యోగం) గొప్ప అంటావు. ఈ రెండింటిలో ఏది నిశ్చయంగా నాకు శ్రేయస్సును కలిగిస్తుందో, దయచేసి ఆ ఒక్క మార్గాన్ని స్పష్టంగా చెప్పు" అని వేడుకున్నాడు. అర్జునుడి ఈ ప్రశ్న మనందరిదీ. మనం పనులు చేస్తూ జీవించాలా, లేక అన్నీ వదిలేసి సన్యాసం తీసుకోవాలా? ఈ క్లిష్టమైన ప్రశ్నకు శ్రీకృష్ణుడు అందించిన అద్భుతమైన సమాధానమే ఈ ఐదవ అధ్యాయం, "కర్మ సన్యాస యోగం".
అర్జునుడి గందరగోళం - సన్యాసమా, యోగమా?
అర్జునుడి సందేహం చాలా ఆచరణాత్మకమైనది. నాల్గవ అధ్యాయం చివరలో 'జ్ఞానమనే ఖడ్గంతో సందేహాలను ఛేదించి, యోగాన్ని ఆచరించు, లెమ్ము' అని శ్రీకృష్ణుడు చెప్పాడు. కానీ అంతకుముందు జ్ఞానం యొక్క గొప్పతనాన్ని, సర్వ కర్మలనూ జ్ఞానాగ్ని భస్మం చేస్తుందని చెప్పాడు. దీనితో అర్జునుడికి, "జ్ఞానం వస్తే కర్మలు చేయనవసరం లేదా? లేక జ్ఞానంతో కర్మలు చేయాలా?" అనే సందేహం కలిగింది. ఒకవేళ జ్ఞాని కర్మలు చేయనవసరం లేకపోతే, నన్ను ఈ ఘోర యుద్ధ కర్మలోకి ఎందుకు దించుతున్నావు? ఒకవేళ కర్మలు చేయాల్సిందే అయితే, ఇక కర్మ సన్యాసం గురించి ఎందుకు చెప్పావు? ఈ రెండూ పరస్పర విరుద్ధంగా అనిపిస్తున్నాయి. దయచేసి, నా బుద్ధికి అర్థమయ్యేలా, ఉపయోగపడే ఒక్క నిశ్చితమైన మార్గాన్ని బోధించు అని అర్జునుడు ప్రార్థించాడు. ఈ ప్రశ్న ద్వారా, భగవద్గీత కేవలం తాత్విక చర్చ కాదని, జీవితంలోని ఆచరణాత్మక సమస్యలకు పరిష్కారం చూపే మార్గదర్శి అని మనకు అర్థమవుతుంది.
కర్మ యోగమే శ్రేష్ఠమైనది మరియు సులభమైనది
అర్జునుడి ప్రశ్నకు శ్రీకృష్ణుడు ఎంతో స్పష్టంగా సమాధానమిస్తాడు. "అర్జునా! కర్మ సన్యాసం (పనులను వదిలివేయడం) మరియు కర్మ యోగం (ఫలాపేక్ష లేని కర్మ) రెండూ మోక్షానికి దారితీసేవే. వాటి గమ్యం ఒక్కటే. కానీ, ఈ రెండింటిలో కర్మ యోగం ఆచరించడం, కర్మ సన్యాసం కంటే చాలా శ్రేష్ఠమైనది మరియు సులభమైనది." ఎందుకు? ఎందుకంటే, నిజమైన కర్మ సన్యాసం అనేది మనసులో ఎలాంటి కోరికలు, ద్వేషాలు లేని స్థితి. ఆ స్థితిని పొందాలంటే ముందుగా మనసు శుద్ధి కావాలి. కర్మ యోగాన్ని (నిస్వార్థ కర్మ) ఆచరించకుండా మనసును శుద్ధి చేసుకోవడం అసాధ్యం.
నిజమైన సన్యాసి ఎవరు?
కేవలం అగ్నిని, కర్మలను వదిలేసిన వాడు సన్యాసి కాడు. నిజమైన సన్యాసి ఎవరంటే, ఏ ప్రాణినీ ద్వేషించడో, దేనినీ ఆశించడో, సుఖదుఃఖాల వంటి ద్వంద్వాలకు అతీతంగా ఉంటాడో, అతడే నిజమైన సన్యాసి. అటువంటివాడు కర్మలు చేస్తున్నా, చేయనివాడితో సమానం. జ్ఞాన యోగం, కర్మ యోగం వేర్వేరు అని పండితులు కానివారు అంటారు, కానీ పండితులు అలా అనరు. ఈ రెండింటిలో దేనిని సరిగ్గా ఆచరించినా, రెండింటి ఫలాన్ని (మోక్షాన్ని) పొందుతారు. కర్మ యోగం ఆచరించకుండా, కేవలం పనులను వదిలేస్తానంటే అది సాధ్యం కాదు. నిస్వార్థ కర్మల ద్వారా మనసును శుద్ధి చేసుకున్న ముని, చాలా త్వరగా బ్రహ్మాన్ని (మోక్షాన్ని) పొందుతాడు.
తామరాకుపై నీటిబొట్టు వలె జీవించడం
కర్మలు చేస్తూ కూడా వాటి బంధనాలలో ఎలా చిక్కుకోకుండా ఉండాలి? దీనికి శ్రీకృష్ణుడు ఒక అద్భుతమైన, అందరికీ సులభంగా అర్థమయ్యే ఉపమానాన్ని చెబుతాడు. "బ్రహ్మణ్యాధాయ కర్మాణి సఙ్గం త్యక్త్వా కరోతి యః | లిప్యతే న స పాపేన పద్మపత్రమివామ్భసా ||" అనగా, "ఎవరైతే తాను చేసే పనులన్నింటినీ భగవంతుడికి (బ్రహ్మానికి) అర్పించి, ఫలంపై ఆసక్తిని, అహంకారాన్ని విడిచిపెట్టి కర్మలు చేస్తాడో, అతనికి, తామరాకుపై ఉన్న నీటిబొట్టుకు నీరు అంటనట్లే, పాపం అంటదు." తామరాకు నీటిలోనే పుడుతుంది, నీటిలోనే పెరుగుతుంది, కానీ నీటిని తనపై నిలవనీయదు. అలాగే, కర్మయోగి ఈ సంసారంలోనే ఉంటాడు, అన్ని పనులూ చేస్తాడు, కానీ ఈ లోకంలోని పాపాలు, బంధాలు, మమకారాలు అతనికి అంటుకోవు. కర్మయోగులు శరీరం, మనస్సు, బుద్ధి, ఇంద్రియాలతో కేవలం 'ఆత్మశుద్ధి' కోసం మాత్రమే, ఫలాపేక్ష లేకుండా పనులు చేస్తారు. ఫలితంపై ఆశ లేకపోవడం వల్ల, వారు శాశ్వతమైన శాంతిని పొందుతారు. కానీ, కోరికలతో పనిచేసేవాడు, ఆ ఫలితాలకు బద్ధుడై, బంధనాలలో చిక్కుకుపోతాడు.
జ్ఞాని యొక్క సమదృష్టి (పండితాః సమదర్శినః)
నిజమైన జ్ఞానం వచ్చిన వ్యక్తి ఈ ప్రపంచాన్ని ఎలా చూస్తాడు? అతని దృష్టి ఎలా ఉంటుంది? దీనికి శ్రీకృష్ణుడు చెప్పిన సమాధానం, మానవ సమానత్వానికి, జీవకారుణ్యానికి వేదవాక్యం లాంటిది. "విద్యావినయసంపన్నే బ్రాహ్మణే గవి హస్తిని | శుని చైవ శ్వపాకే చ పండితాః సమదర్శినః ||" అనగా, "జ్ఞానులు (పండితులు), విద్యావినయాలు కలిగిన బ్రాహ్మణుడి యందు, ఆవు యందు, ఏనుగు యందు, కుక్క యందు, మరియు కుక్క మాంసం తినే చండాలుడి యందు కూడా సమదృష్టిని కలిగి ఉంటారు." దీని అర్థం వారందరితో ఒకేలా ప్రవర్తిస్తారని కాదు (కుక్కకు, మనిషికి ఒకే రకమైన ఆహారం పెట్టరు), కానీ ఆ జీవులన్నింటిలోనూ ఉన్నది ఒకే పరమాత్మ అనే సత్యాన్ని వారు దర్శిస్తారు. వారి దృష్టిలో రూపాలు, గుణాలు, జాతులు వేరైనా, వాటి వెనుక ఉన్న చైతన్యం (ఆత్మ) ఒక్కటే. ఈ సమదృష్టిని అలవర్చుకున్నవాడు, ఈ లోకంలో జీవిస్తూనే సంసార సాగరాన్ని దాటినవాడితో సమానం. అతను పరబ్రహ్మ స్వరూపంగా నిలిచి ఉంటాడు. అతను ప్రియమైనది దొరికినప్పుడు పొంగిపోడు, అప్రియమైనది ఎదురైనప్పుడు కుంగిపోడు.
నిజమైన సుఖం ఎక్కడ ఉంది?
మనం సుఖం కోసం ఇంద్రియాల వెంటపడతాం. కానీ, ఆ సుఖం శాశ్వతంగా ఉండదు. శ్రీకృష్ణుడు నిజమైన సుఖం ఎక్కడ దొరుకుతుందో స్పష్టం చేస్తాడు. "బాహ్యమైన ఇంద్రియ సుఖాల యందు ఆసక్తి లేనివాడు, తనలోనే (ఆత్మలోనే) నిజమైన ఆనందాన్ని పొందుతాడు. అటువంటి యోగి, బ్రహ్మానందాన్ని పొంది, అక్షయమైన సుఖాన్ని అనుభవిస్తాడు." ఇంద్రియాల ద్వారా కలిగే సుఖాలు తాత్కాలికమైనవి మరియు అవి దుఃఖానికి కారణాలు ("దుఃఖయోనయ ఏవ తే"). అవి పుడతాయి, గిడతాయి. అందుకే, బుద్ధిమంతుడు వాటిలో రమించడు.
ఎవరైతే ఈ శరీరంలో ఉంటూనే, కామ క్రోధాల నుండి పుట్టే వేగాన్ని (ఆవేశాన్ని) జయించగలుగుతాడో, అతడే నిజమైన యోగి, అతడే నిజమైన సుఖవంతుడు. అటువంటివాడు బాహ్య ప్రపంచంలో కాకుండా, తనలోనే వెలుగును, తనలోనే ఆనందాన్ని, తనలోనే శాంతిని పొందుతాడు. సందేహాలు లేని, పాపాలు నశించిన, మనసును జయించిన, సర్వప్రాణుల హితాన్ని కోరే ఋషులు బ్రహ్మ నిర్వాణాన్ని (మోక్షాన్ని) పొందుతారు.
ముగింపు
ఐదవ అధ్యాయం, కర్మ సన్యాసం మరియు కర్మ యోగం రెండూ ఒకే గమ్యాన్ని చేర్చినా, కర్మ యోగమే సులభమైన, ఆచరణీయమైన, శ్రేష్ఠమైన మార్గమని స్పష్టం చేసింది. నిజమైన సన్యాసం అంటే పనులను వదిలి పారిపోవడం కాదు, పనులను చేస్తూనే వాటి ఫలితాలను, అహంకారాన్ని వదిలివేయడం. తామరాకుపై నీటిబొట్టులా, ఈ సంసారంలో ఉంటూనే దానికి అంటకుండా, అన్ని జీవులలో ఒకే ఆత్మను చూస్తూ, నిజమైన ఆనందాన్ని తనలోనే వెతుక్కుంటూ జీవించడమే ఈ అధ్యాయం మనకు నేర్పే గొప్ప జీవన విధానం.
ఈ అధ్యాయంపై మీ అభిప్రాయాలను క్రింద కామెంట్స్ రూపంలో పంచుకోండి. "సమదృష్టి" అనే భావనపై మీ ఆలోచనలు ఏమిటి? ఈ అమూల్యమైన జ్ఞానాన్ని మీ స్నేహితులు మరియు కుటుంబ సభ్యులతో షేర్ చేయండి. ఆరవ రోజు కథనం కోసం మా telugu13.com వెబ్ సైట్ ను అనుసరించండి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. కర్మ సన్యాసం మరియు కర్మ యోగం మధ్య ప్రధాన తేడా ఏమిటి?
జ: కర్మ సన్యాసం అంటే జ్ఞాన మార్గంలో ఉండి, కర్మలనే పూర్తిగా త్యజించడం (వదిలివేయడం). కర్మ యోగం అంటే కర్మలను చేస్తూ, వాటి ఫలితాలపై ఆసక్తిని, 'నేను చేస్తున్నాను' అనే అహంకారాన్ని త్యజించడం.
2. కర్మ యోగాన్ని శ్రీకృష్ణుడు ఎందుకు శ్రేష్ఠమని చెప్పాడు?
జ: ఎందుకంటే, మనసు శుద్ధి కాకుండా కర్మలను పూర్తిగా వదిలివేయడం అసాధ్యం, అది కపట సన్యాసానికి దారితీస్తుంది. నిస్వార్థంగా కర్మలు చేయడం (కర్మ యోగం) ద్వారా మనసు శుద్ధి అవుతుంది, ఇది ఆచరించడానికి సులభం మరియు అదే వ్యక్తిని జ్ఞాన స్థితికి, నిజమైన సన్యాస స్థితికి తీసుకువెళుతుంది.
3. "పండితాః సమదర్శినః" (జ్ఞానులు సమదృష్టి కలవారు) అంటే ఆచరణలో ఏమిటి?
జ: జ్ఞాని ఒక బ్రాహ్మణుడిని, ఒక చండాలుడిని, ఒక ఆవును, ఒక కుక్కను ఒకేలా చూస్తాడు. అంటే, వారి బాహ్య రూపాలను, గుణాలను కాకుండా, వారి అందరిలో నిండి ఉన్న ఒకే పరమాత్మ తత్త్వాన్ని చూస్తాడు. ఇది భౌతిక సమానత్వం కాదు, ఆధ్యాత్మిక ఏకత్వ దర్శనం.
4. తామరాకు ఉపమానం యొక్క అర్థం ఏమిటి?
జ: తామరాకు నీటిలోనే ఉన్నప్పటికీ, నీటితో తడవదు. అలాగే, కర్మయోగి సంసారంలో ఉంటూ, అన్ని బాధ్యతలను నిర్వర్తిస్తున్నప్పటికీ, ఈ లోకంలోని పాపాలు, బంధాలు, మమకారాలకు అంటకుండా, నిష్కళంకమైన మనసుతో జీవిస్తాడని అర్థం.
