రాత్రంతా సరిగా నిద్రపట్టక, ఉదయాన్నే చిరాకుగా, నీరసంగా లేవడం మనలో చాలా మందికి అనుభవమే. కానీ, నిద్రలేమి ప్రభావం కేవలం ఆ ఒక్క రోజు మూడ్పై మాత్రమే కాదని, అది మన మానసిక ఆరోగ్యాన్ని దీర్ఘకాలంలో తీవ్రంగా దెబ్బతీస్తుందని ఆరోగ్య నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. మనం తినే ఆహారం, తాగే నీరు, పీల్చే గాలి ఎంత ముఖ్యమో, ప్రశాంతమైన నిద్ర కూడా మన ఆరోగ్యానికి అంతే ముఖ్యం.
నిద్రకు, మానసిక ఆరోగ్యానికి ఉన్న విడదీయరాని బంధం
నిద్ర, మానసిక ఆరోగ్యం అనేవి ఒక నాణేనికి రెండు ముఖాల వంటివి. నిద్రలేమి మానసిక సమస్యలకు దారితీస్తుంది, అదే సమయంలో ఆందోళన, డిప్రెషన్ వంటి మానసిక సమస్యలు నిద్రలేమిని కలిగిస్తాయి. ఇది ఒక విష వలయం (vicious cycle) లాంటిది. ఉదాహరణకు, నిద్రలేమి (Insomnia) తో బాధపడేవారిలో, సాధారణ జనాభాతో పోలిస్తే డిప్రెషన్ వచ్చే అవకాశం 10 రెట్లు, ఆందోళన వచ్చే అవకాశం 17 రెట్లు ఎక్కువగా ఉన్నాయని అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి.
నిద్రలేమి మెదడును ఎలా దెబ్బతీస్తుంది?
మన ఫోన్ బ్యాటరీని రోజూ ఛార్జ్ చేసినట్లే, మన మెదడుకు కూడా ప్రతిరోజూ రీఛార్జ్ అవసరం. ఆ రీఛార్జింగే నిద్ర. నిద్రలో, ముఖ్యంగా గాఢ నిద్రలో (REM sleep), మన మెదడు ఆ రోజు జరిగిన సంఘటనలను, సమాచారాన్ని ప్రాసెస్ చేస్తుంది, జ్ఞాపకాలను పదిలపరుస్తుంది, మరియు తనను తాను మరమ్మతు చేసుకుంటుంది.
నిద్ర సరిపోనప్పుడు, మెదడులోని భావోద్వేగాలను నియంత్రించే 'అమిగ్డాలా' (amygdala) అతిగా స్పందిస్తుంది. అదే సమయంలో, హేతుబద్ధమైన ఆలోచనలకు, నిర్ణయాలకు బాధ్యత వహించే 'ప్రీఫ్రంటల్ కార్టెక్స్' (prefrontal cortex) పనితీరు మందగిస్తుంది. దీనివల్ల మనం చిన్న చిన్న ఒత్తిళ్లను కూడా తట్టుకోలేము, ప్రతి విషయానికీ ఆందోళన పడతాం, చిరాకుగా ప్రవర్తిస్తాం.
ఆందోళన, డిప్రెషన్తో ప్రత్యక్ష సంబంధం
నిద్రలేమి మన భావోద్వేగాలను నియంత్రించుకునే సామర్థ్యాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఇది ప్రతికూల ఆలోచనలను, భావోద్వేగాలను పెంచి, ఆందోళన, డిప్రెషన్ వంటి సమస్యలను తీవ్రతరం చేస్తుంది. మంచి నిద్ర, ముఖ్యంగా గాఢ నిద్ర, మెదడులోని సానుకూల భావోద్వేగాలను పదిలపరచడంలో సహాయపడుతుంది. నిద్ర లేనప్పుడు, ఈ ప్రక్రియ దెబ్బతిని, మన మానసిక స్థితి క్షీణిస్తుంది. నిద్ర సమస్యలను పరిష్కరించే చికిత్సలు తీసుకున్నప్పుడు, ఆందోళన, డిప్రెషన్ లక్షణాలు కూడా తగ్గినట్లు అనేక అధ్యయనాలలో తేలింది.
ప్రశాంతమైన నిద్ర కోసం జీవనశైలి మార్పులు
మన నిద్ర నాణ్యతను, తద్వారా మన మానసిక ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచుకోవడానికి కొన్ని సులభమైన చిట్కాలను పాటించవచ్చు:
నిలకడైన నిద్ర సమయాలు: ప్రతిరోజూ ఒకే సమయానికి నిద్రపోవడం, ఒకే సమయానికి నిద్రలేవడం అలవాటు చేసుకోవాలి. ఇది మన శరీర సహజ గడియారాన్ని (circadian rhythm) క్రమబద్ధీకరిస్తుంది.
క్రమం తప్పని వ్యాయామం: రోజూ వ్యాయామం చేయడం వల్ల శారీరకంగా అలసి, రాత్రిపూట మంచి నిద్ర పడుతుంది.
ఆహారపు అలవాట్లు: నిద్రపోయే ముందు కెఫిన్ (కాఫీ, టీ), చక్కెర అధికంగా ఉండే ఆహారాలు, మరియు భారీ భోజనానికి దూరంగా ఉండాలి.
సౌకర్యవంతమైన వాతావరణం: పడకగదిని చీకటిగా, నిశ్శబ్దంగా, మరియు చల్లగా ఉండేలా చూసుకోవాలి. నిద్రకు ముందు ఫోన్లు, టీవీలకు దూరంగా ఉండాలి.
నిద్ర అనేది ఒక విలాసం కాదు, అది మన శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యానికి అత్యంత అవసరం. నిద్రలేమిని ఒక చిన్న సమస్యగా విస్మరించకుండా, దానిని తీవ్రంగా పరిగణించి, సరైన జీవనశైలి మార్పులు చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. మీ నిద్ర సమస్యలు తీవ్రంగా ఉంటే, ఏమాత్రం ఆలస్యం చేయకుండా వైద్యుడిని సంప్రదించడం ఉత్తమం.
ఈ కథనంపై మీ అభిప్రాయాలను కామెంట్స్ రూపంలో పంచుకోండి. ఈ ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని మీ స్నేహితులు మరియు కుటుంబ సభ్యులతో షేర్ చేయండి.
మరిన్ని ఆరోగ్య కథనాల కోసం telugu13.com ను అనుసరించండి.

