న్యుమోనియా, బ్రోన్కైటిస్, బ్రోన్కియోలిటిస్: తేడా ఏమిటి?
దగ్గు, ఆయాసం, జ్వరం, ఛాతీలో పట్టేసినట్లు అనిపించడం... ఈ లక్షణాలు చలికాలంలో, వాతావరణం మారినప్పుడు సర్వసాధారణం. మనలో చాలామంది దీనిని సాధారణ జలుబు లేదా బ్రోన్కైటిస్ అని తేలికగా తీసుకుంటారు. కానీ, ప్రతి శ్వాసకోశ ఇన్ఫెక్షన్ ఒకేలా ఉండదు.
న్యుమోనియా (Pneumonia), బ్రోన్కైటిస్ (Bronchitis), మరియు బ్రోన్కియోలిటిస్ (Bronchiolitis) అనేవి మూడు వేర్వేరు వ్యాధులు, ఇవి ఊపిరితిత్తులలోని వేర్వేరు భాగాలను ప్రభావితం చేస్తాయి. వాటి కారణాలు, చికిత్సలు కూడా భిన్నంగా ఉంటాయి. వీటి మధ్య తేడాను తెలుసుకోవడం ద్వారా, ఎప్పుడు అప్రమత్తంగా ఉండాలో, ఎప్పుడు వైద్యుడిని సంప్రదించాలో అర్థం చేసుకోవచ్చు.
న్యుమోనియా (Pneumonia): గాలి సంచులలో ఇన్ఫెక్షన్
ఇది ఈ మూడింటిలోనూ అత్యంత తీవ్రమైనదిగా పరిగణించబడే ఇన్ఫెక్షన్. ఇది ఊపిరితిత్తుల యొక్క ప్రధాన పనితీరుపై నేరుగా దాడి చేస్తుంది.
ఏ భాగాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది?: న్యుమోనియా అనేది ఊపిరితిత్తుల లోపల ఉండే అతి సూక్ష్మమైన గాలి సంచులను (Alveoli) ప్రభావితం చేస్తుంది. మన శ్వాస ప్రయాణంలో చివరిగా, ఆక్సిజన్ రక్తంలో కలిసే ప్రదేశం ఇదే.
ఏం జరుగుతుంది?: ఇన్ఫెక్షన్ కారణంగా, ఈ గాలి సంచులు గాలితో నిండటానికి బదులుగా, ద్రవం (Fluid) లేదా చీము (Pus)తో నిండిపోతాయి. దీనివల్ల, ఆక్సిజన్ రక్తంలోకి ప్రవేశించడం చాలా కష్టమవుతుంది.
కారణాలు: దీనికి బ్యాక్టీరియా (Bacterial - ఇది తరచుగా తీవ్రంగా ఉంటుంది), వైరస్ (Viral), లేదా అరుదుగా ఫంగస్ కారణం కావచ్చు.
లక్షణాలు: తీవ్రమైన జ్వరం, చలి, ఊపిరి తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది, దగ్గినప్పుడు ఛాతీలో నొప్పి, మరియు పచ్చని లేదా రంగుతో కూడిన తెమడ రావడం వంటివి ముఖ్య లక్షణాలు.
బ్రోన్కైటిస్ (Bronchitis): పెద్ద శ్వాస నాళాల వాపు
దీనిని తరచుగా "ఛాతీ జలుబు" (Chest Cold) అని పిలుస్తారు. ఇది చాలా సాధారణమైన సమస్య.
ఏ భాగాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది?: ఇది ఊపిరితిత్తులలోకి గాలిని తీసుకువెళ్లే పెద్ద, ప్రధాన శ్వాస నాళాలను (Bronchi or Bronchial Tubes) ప్రభావితం చేస్తుంది.
ఏం జరుగుతుంది?: ఈ గొట్టాల లోపలి పొరలు వాపుకు గురై, ఎర్రబడి, చికాకుకు లోనవుతాయి. దీనివల్ల శరీరం అధికంగా శ్లేష్మం (Mucus) లేదా తెమడను ఉత్పత్తి చేస్తుంది.
కారణాలు: చాలా సందర్భాలలో (సుమారు 90%) ఇది జలుబుకు కారణమయ్యే వైరస్‌ల వల్లే వస్తుంది. కొన్నిసార్లు మాత్రమే బ్యాక్టీరియా కారణం కావచ్చు. దీర్ఘకాలిక బ్రోన్కైటిస్ (Chronic Bronchitis) అనేది COPDలో ఒక భాగం, దీనికి ప్రధాన కారణం ధూమపానం.
లక్షణాలు: ముఖ్య లక్షణం గట్టిగా వచ్చే దగ్గు (Hacking Cough). ఈ దగ్గు కొన్ని వారాల పాటు కొనసాగవచ్చు. తరచుగా తెల్లని లేదా పసుపు రంగు తెమడ పడుతుంది. స్వల్ప జ్వరం, ఛాతీలో అసౌకర్యం, మరియు అలసట ఉండవచ్చు.
బ్రోన్కియోలిటిస్ (Bronchiolitis): చిన్న శ్వాస నాళాల సమస్య (చిన్న పిల్లలలో)
ఈ పదం 'బ్రోన్కైటిస్' లాగా అనిపించినా, ఇది చాలా భిన్నమైనది మరియు ప్రధానంగా చిన్న పిల్లలను ప్రభావితం చేస్తుంది.
ఏ భాగాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది?: ఇది ఊపిరితిత్తులలోని అతి సూక్ష్మమైన, చిన్న శ్వాస నాళాలను (Bronchioles) ప్రభావితం చేస్తుంది. ఇవి పెద్ద బ్రోంకి గొట్టాల నుండి చీలే చిన్న కొమ్మలు.
ఏం జరుగుతుంది?: ఈ చిన్న గొట్టాలు వాపుకు గురై, శ్లేష్మంతో నిండిపోయి, గాలి మార్గాన్ని దాదాపుగా మూసివేస్తాయి. ఇది పెద్దవారి కంటే చిన్న పిల్లలలో చాలా ప్రమాదకరం, ఎందుకంటే వారి శ్వాస నాళాలు అప్పటికే చాలా చిన్నవిగా ఉంటాయి.
కారణాలు: ఇది దాదాపు ఎల్లప్పుడూ వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్ వల్లే వస్తుంది. ముఖ్యంగా 'RSV' (రెస్పిరేటరీ సిన్సిషియల్ వైరస్) దీనికి ప్రధాన కారణం.
లక్షణాలు: ఇది సాధారణంగా 2 సంవత్సరాల లోపు పిల్లలలో, ముఖ్యంగా శిశువులలో కనిపిస్తుంది. పిల్లికూతలు (Wheezing), వేగంగా శ్వాస తీసుకోవడం, ముక్కు కారడం, దగ్గు, మరియు జ్వరం ఉంటాయి.
ఎప్పుడు డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి?
చాలా వరకు వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు (బ్రోన్కైటిస్ వంటివి) వాటంతట అవే తగ్గినా, కొన్ని లక్షణాలు కనిపిస్తే మాత్రం అస్సలు నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు.
- తీవ్రమైన శ్వాస ఇబ్బంది: మీరు వాక్యాలు పూర్తి చేయలేనంతగా ఆయాసపడుతున్నా.
- అధిక జ్వరం: 102°F (39°C) కంటే ఎక్కువ జ్వరం తగ్గకుండా కొనసాగుతున్నా.
- ఛాతీ నొప్పి: దగ్గినప్పుడు లేదా శ్వాస తీసుకున్నప్పుడు తీవ్రమైన, సూది గుచ్చినట్లుగా నొప్పి వస్తున్నా.
- పెదాలు లేదా ముఖం నీలం రంగులోకి మారడం: ఇది రక్తంలో ఆక్సిజన్ తగ్గిపోయిందని సూచించే అత్యంత ప్రమాదకరమైన సంకేతం.
- గందరగోళం లేదా మగత: పెద్దవారిలో అసాధారణమైన గందరగోళం.
- పిల్లలలో: పిల్లలు వేగంగా శ్వాస తీసుకుంటున్నా, పాలు తాగడానికి ఇబ్బంది పడుతున్నా, లేదా వారి పక్కటెముకల కింద చర్మం లోపలికి పీల్చుకుపోతున్నా, వెంటనే ఆసుపత్రికి తీసుకువెళ్లాలి.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
ఈ వ్యాధులు అంటువ్యాధులేనా?
వ్యాధులు కాదు, కానీ వాటికి కారణమయ్యే వైరస్‌లు, బ్యాక్టీరియాలు అంటువ్యాధులే. న్యుమోనియా, బ్రోన్కైటిస్, బ్రోన్కియోలిటిస్‌కు కారణమయ్యే క్రిములు దగ్గు లేదా తుమ్ము ద్వారా ఒకరి నుండి మరొకరికి వ్యాపిస్తాయి.
ధూమపానం వీటికి ఎలా కారణమవుతుంది?
ధూమపానం ఊపిరితిత్తుల యొక్క సహజ రక్షణ వ్యవస్థను (సిలియా) నాశనం చేస్తుంది. ఇది శ్వాస నాళాలను నిరంతరం చికాకుకు గురిచేసి, 'దీర్ఘకాలిక బ్రోన్కైటిస్' మరియు COPDకి ప్రధాన కారణమవుతుంది. ఇది న్యుమోనియా వచ్చే ప్రమాదాన్ని కూడా పెంచుతుంది.
వీటిని ఎలా నివారించుకోవాలి?
తరచుగా చేతులు శుభ్రంగా కడుక్కోవడం, దగ్గేటప్పుడు, తుమ్మేటప్పుడు మోచేతిని అడ్డుపెట్టుకోవడం, ధూమపానానికి దూరంగా ఉండటం, మరియు న్యుమోనియా, ఫ్లూ వంటి వాటికి అందుబాటులో ఉన్న వ్యాక్సిన్‌లు తీసుకోవడం ద్వారా ఈ ఇన్ఫెక్షన్ల ప్రమాదాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు.
మీ దగ్గు కేవలం దగ్గే కావచ్చు, లేదా అంతకు మించి తీవ్రమైన సమస్యకు సంకేతం కావచ్చు. మీ ఊపిరితిత్తులలో ఏ భాగం ప్రభావితమైందో తెలుసుకోవడం సరైన చికిత్సకు చాలా ముఖ్యం. న్యుమోనియా, బ్రోన్కైటిస్, బ్రోన్కియోలిటిస్ మధ్య తేడాను అర్థం చేసుకోవడం, మరియు ప్రమాద సంకేతాలను సకాలంలో గుర్తించడం ద్వారా మీ ఊపిరితిత్తుల ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోండి.
ఈ శ్వాసకోశ ఇన్ఫెక్షన్లపై మీ అనుభవాలు ఏమిటి? మీ సందేహాలను క్రింద కామెంట్లలో పంచుకోండి. ఈ విలువైన సమాచారాన్ని మీ స్నేహితులతో షేర్ చేయండి!
మరిన్ని ఆర్టికల్స్ కోసం telugu13.com ను అనుసరించండి.
