వంటింట్లో పొదుపు చేస్తున్నారా? లేక విషం కలుపుతున్నారా?
మన ఇళ్లలో సాధారణంగా జరిగే తంతు ఇది: ఆదివారం పూరీలో, బజ్జీలో, గారెలో చేస్తారు. పాన్ నిండా నూనె పోస్తారు. వంట అయ్యాక సగం నూనె మిగిలిపోతుంది. ఆ మిగిలిన నూనెను పారబోయడానికి మనసు రాదు. "రేపు కూరలో తాలింపుకు వాడుకోవచ్చులే" అని ఒక గిన్నెలో దాస్తారు.
బయట బండి మీద బజ్జీలు, పునుగులు తినేటప్పుడు గమనించారా? ఆ నూనె నల్లగా, చిక్కగా మారిపోయి ఉంటుంది. వాళ్ళు కొత్త నూనెను పాత నూనెలో కలిపి వాడుతూనే ఉంటారు. ఇది చూడ్డానికి "పొదుపు"లా అనిపించవచ్చు, కానీ సైన్స్ ప్రకారం ఇది "స్లో పాయిజన్" (Slow Poison). మీరు మిగిలిన నూనెను మళ్ళీ వేడి చేసిన ప్రతిసారీ, అందులో రసాయన మార్పులు జరిగి అది క్యాన్సర్ కారకంగా మారుతుందని మీకు తెలుసా? దీని వెనుక ఉన్న భయంకరమైన నిజాలు తెలిస్తే, మీరు ఆ నూనెను ఇప్పుడే సింక్లో పారబోస్తారు!
వేడి చేసినప్పుడు నూనెలో ఏం జరుగుతుంది? (The Science of Reheating)
నూనెను అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద వేడి చేసినప్పుడు (Deep Frying), దాని రసాయన నిర్మాణం (Chemical Structure) దెబ్బతింటుంది.
ఆక్సీకరణ (Oxidation): నూనె గాలితో చర్య జరిపి ఆమ్లాలను విడుదల చేస్తుంది.
పాలిమరైజేషన్: నూనె అణువులు విడిపోయి కొత్తగా ప్రమాదకరమైన బంధాలను ఏర్పరుచుకుంటాయి.
టోటల్ పోలార్ కాంపౌండ్స్ (TPC): ఇది చాలా ప్రమాదకరం. నూనెను మళ్ళీ మళ్ళీ వేడి చేయడం వల్ల అందులో TPC అనే విష పదార్థాలు పెరుగుతాయి. ఇవి రక్తపోటు, కొలెస్ట్రాల్, గుండె జబ్బులకు కారణమవుతాయి.
సింపుల్గా చెప్పాలంటే.. ఒకసారి కాచిన నూనెను మళ్ళీ వేడి చేస్తే, అది ఆహారం కాదు, ట్రాన్స్ ఫ్యాట్స్ (Trans Fats) నిండిన విషం.
ప్రధాన ఆరోగ్య ప్రమాదాలు (Health Risks)
తాజా పరిశోధనల ప్రకారం, రీ-యూజ్డ్ ఆయిల్ (Reused Oil) వాడటం వల్ల కలిగే అనర్థాలు ఇవే:
1. క్యాన్సర్ ముప్పు (Carcinogenic Risk): నూనెను పదే పదే వేడి చేసినప్పుడు అందులో 'ఆల్డిహైడ్స్' (Aldehydes) అనే విష పదార్థాలు తయారవుతాయి. ఇవి మన శరీరంలోని కణాలను దెబ్బతీసి క్యాన్సర్కు దారితీస్తాయని అనేక అధ్యయనాలు హెచ్చరిస్తున్నాయి.
2. గుండె జబ్బులు: మరిగించిన నూనెలో ట్రాన్స్ ఫ్యాట్స్ విపరీతంగా పెరుగుతాయి. ఇవి మీ శరీరంలో చెడు కొలెస్ట్రాల్ను (LDL) పెంచి, మంచి కొలెస్ట్రాల్ను తగ్గిస్తాయి. దీనివల్ల రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు (Blockages) ఏర్పడి గుండెపోటు వచ్చే ప్రమాదం ఉంది.
3. ఎసిడిటీ & జీర్ణ సమస్యలు: బయట ఫుడ్ తిన్నప్పుడు గొంతులో మంటగా, కడుపులో ఉబ్బరంగా అనిపిస్తోందా? దానికి కారణం ఈ మాడిపోయిన నూనెనే. ఇది జీర్ణ వ్యవస్థను దెబ్బతీసి అల్సర్లకు కారణమవుతుంది.
4. మెదడుపై ప్రభావం: ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏంటంటే, ఈ నూనెలోని టాక్సిన్స్ మెదడు కణాలను కూడా దెబ్బతీస్తాయి. ఇది అల్జీమర్స్ (Alzheimer’s) మరియు పార్కిన్సన్స్ వంటి నరాల సంబంధిత వ్యాధులకు దారితీయవచ్చని తాజా పరిశోధనలు చెబుతున్నాయి.
నూనె పనికిరాదని ఎలా గుర్తించాలి? (Signs to Discard Oil)
మీరు వాడుతున్న నూనె విషతుల్యంగా మారిందని చెప్పడానికి కొన్ని గుర్తులు ఉన్నాయి:
నూనె రంగు ముదురు గోధుమ లేదా నలుపు రంగులోకి మారడం.
నూనె చిక్కగా (Thick/Sticky) జిగటగా మారడం.
వేడి చేయగానే అందులోంచి పొగలు రావడం (Low Smoke Point).
నూనె పైన నురగ (Foam) రావడం.
ఇవి కనిపిస్తే, ఆ నూనెను దేవుడి దీపారాధనకు కూడా వాడకండి, పారబోయండి.
సేఫ్ గా ఉండటం ఎలా? (Safety Tips & Regulations)
భారత ఆహార భద్రతా ప్రమాణాల సంస్థ (FSSAI) ప్రకారం, నూనెలోని TPC విలువ 25% కంటే ఎక్కువ ఉంటే దానిని వాడకూడదు. ఇంట్లో మనం TPC ని కొలవలేం కాబట్టి, ఈ జాగ్రత్తలు పాటించండి:
రీ-యూజ్ వద్దు: సాధ్యమైనంత వరకు డీప్ ఫ్రై చేసిన నూనెను మళ్ళీ వంటల్లో వాడకండి.
తక్కువ పోయండి: డీప్ ఫ్రై చేసేటప్పుడు కడాయి నిండా కాకుండా, అవసరమైనంత తక్కువ నూనెను తీసుకోండి. అప్పుడు మిగిలే నూనె తక్కువ ఉంటుంది, పారబోయడానికి బాధ అనిపించదు.
వడకట్టండి: తప్పదు అనుకుంటే, నూనె చల్లారిన తర్వాత దానిని వస్త్రంతో లేదా జల్లెడతో వడకట్టి, గాలి చొరబడని డబ్బాలో ఉంచండి. దీనిని ఒక్కసారి మాత్రమే, అది కూడా త్వరగా (ఒకట్రెండు రోజుల్లో) వాడేయాలి.
కలపకండి: పాత నూనెను తెచ్చి, కొత్త నూనెలో అస్సలు కలపకండి. ఇది మొత్తం నూనెను పాడుచేస్తుంది.
తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)
1. ఏ నూనెను ఎక్కువసార్లు వాడొచ్చు?
నెయ్యి లేదా కొబ్బరి నూనె వంటి శాచురేటెడ్ ఫ్యాట్స్ ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రతను తట్టుకోగలవు. కానీ ఏ నూనె అయినా సరే, 2 సార్ల కంటే ఎక్కువ వాడటం ప్రమాదమే.
2. మిగిలిన నూనెను కూరల్లో వాడొచ్చా?
చాలామంది చేసే తప్పు ఇదే. డీప్ ఫ్రై చేసిన ఆయిల్ అప్పటికే ఆక్సీకరణం చెంది ఉంటుంది. దానిని కూరల్లో వాడితే, ఆ విష పదార్థాలు నేరుగా మీ కడుపులోకి వెళ్తాయి.
3. బయట ఫుడ్ తినడం సురక్షితమేనా?
చాలా హోటళ్లు, స్ట్రీట్ ఫుడ్ బండ్ల మీద నూనెను రోజులు తరబడి వాడుతుంటారు. అందుకే బయట వేపుళ్లు (Fries), బజ్జీలు తగ్గించడం మంచిది.
4. ఎయిర్ ఫ్రైయర్ వాడటం మంచిదేనా?
అవును. ఎయిర్ ఫ్రైయర్లో నూనె వాడకం చాలా తక్కువ ఉంటుంది కాబట్టి, రీ-హీటింగ్ సమస్య రాదు. ఇది ఆరోగ్యానికి మంచి ప్రత్యామ్నాయం.
వంద రూపాయల నూనెను ఆదా చేయడం కోసం, లక్షల రూపాయల హాస్పిటల్ బిల్లును కొని తెచ్చుకోవద్దు. "ఇంటి భోజనం" ఆరోగ్యకరం అని మనం అనుకుంటాం, కానీ అక్కడ కూడా ఇలాంటి ప్రమాదకరమైన పద్ధతులు పాటిస్తే లాభం లేదు. ఈ రోజు నుంచే ఒక నియమం పెట్టుకోండి.. "వేడి చేసిన నూనెను మళ్ళీ వాడను". మీ ఆరోగ్యం, మీ కుటుంబ ఆరోగ్యం మీ చేతుల్లోనే ఉంది.
